Burzliwe losy krotoszyńskiego ratusza [ZDJĘCIA]

Krotoszyn został lokowany już w 1415 r. Od prawie początku miał drewniany ratusz. – (...)od tego czasu ratusz, przeznaczony na posiedzenia magistratu, na więzienie złoczyńców i na rozmaite inne składy i cele – pisał o krotoszyńskim ratuszu archiwista i historyk Józef Łukaszewicz.

Drewniana budowla runęła zapewne w XVII w. – Dzisiejszy piękny murowany ratusz stanął dopiero w roku 1689 staraniem ówczesnego burmistrza Jana Dobrowolskiego. Dopomógł do budowy tego dość obszernego gmachu dziedzic Krotoszyna Franciszek Zygmunt Gałecki, zmarły wojewoda poznański. Cegły dostarczała cegielnia miejska, którą sobie przywłaszczyli późniejsi dziedzice Krotoszyna – pisał Józef Łukaszewicz. Jego budowa miała się rozpocząć przed 1661 r. W tym czasie w mieście znajdowało się ok. 500 domów, w których mieszkało ok. 3 tysięcy mieszkańców. To jak na ówczesne czasy i tak spora liczba mieszkańców.

19 lipca 1774 roku wybuchł pożar w Krotoszynie. Do podobnych dochodziło już wcześniej, np. w: 1453 roku, 1638 roku oraz 1656 roku. – Przechował się też akt w dokumencie, umieszczonym w gałce na wieży ratuszowej, którą w 1777 r. wyrestaurowano. W roku1928 przy restauracji wieży w gałce ratuszowej odnaleziony, przechował nam ten dokument cenne wiadomości współczesne z dziejów Krotoszyna, które w myśl intencji ówczesnego magistratu przekazać potomności, piszący dzieje Krotoszyna uważa za obowiązek – pisał dr Kazimierz Krotoski w swym dziele. Pożar miał swoją genezą w kominie w domu należącego do Żyda o nazwisku Kiwa. – Tak zgorzał rynek wielki i żydzi (dzielnica żydowska), kościół farny krotoszyński, jako też ulica Kaliska, mimo wszelkiego ratunku, bo natenczas wicher wielki był. Ugaszono szalejący pożar dnia 22 lipca w Święto Marji Magdaleny – pisał Krotoski. Wtenczas spłonęła ul. Kaliska i dzisiejsze Aleje Powstańców Wielkopolskich, dzielnica Żydowska wraz z synagogą, kościół farny w wieżą ratusza.

Hetmanowa Ludwika z Mniszków Potocka, właścicielka miasta na "reparację ratusza" przekazała 3 tys. zł. 1 października 1777 r. umieszczono gałkę w wieży ratuszowej, a wydarzenie to zakończyło odbudowę ratusza. Natomiast wizytacja ks. oficjała Józefa Gembartha z 1782 r. stwierdziła, że osiem lat po pożarze fara nie była jeszcze odrestaurowana, a dzwony stopione podczas pożaru nie zostały jeszcze odlane. W tym czasie nabożeństwa przeniesiono do kościoła pw. św. Sebastiana i Floriana oraz do kościoła ojców trynitarzy.

Kolejny wielki pożar miał miejsce w 1827 r. Spłonęła wówczas dzielnica żydowska oraz synagoga i szkoła. Dla bezpieczeństwa utworzono dzisiejszą ul. gen. Tadeusza Kościuszki. A po raz kolejny pożar dotknął Krotoszyn w 1841 r. Od tego czasu mieszkańcy coraz częściej decydowali się na budowanie murowanych domów. Warto zaznaczyć, że straże pożarne zaczęły się pojawiać dopiero pod koniec XIX w. Ratusz był świadkiem wielu wydarzeń. 22 marca 1949 r. w czasie Wiosny Ludów w budynku obradował Powiatowy Komitet narodowy z Teodorem Mycielskim z Chociszewic na czele, lecz już 27 marca został z niego usunięty i obradował w karczmie w Grzegorzewie, skąd również go usunięto i obradował w Koźminie. W okresie okupacji niemieckiej w ratuszu swoją siedzibę miała niemiecka policja kierowana przez Raboldta. Na budynku 10 listopada 2005 r. odsłonięto tablicę ku czci pomordowanych przez Niemców przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.

Krotoszyński ratusz zmienił swoje oblicze na przełomie lat 1898 -1899. Wtedy to nabrał neorenesansowego stylu. Podwyższono go także o jedną kondygnację. Remont odbył się też w latach 1925-1926. Do napraw i remontów doszło po II wojnie światowej oraz w latach 1998-2000 i w 2014 r. W wieży znajduje się zegar z 1897 r., jednak pod koniec 2022 r. przeszedł on modernizację i ma wrócić na miejsce na pocz. 2023 r. W ratuszu mieści się Urząd Stanu Cywilnego, Zakład Obsługi Placówek Oświatowych oraz kilka pomieszczeń Urzędu Miejskiego. Z kolei w pawilonach - "Bila" oraz restauracja "Ratuszowa" W sali reprezentacyjnej odbywa się wiele uroczystości, takich jak uroczyste sesje Rad Miejskich, święta policji, straży pożarnej czy podpisywanie ważnych umów, a także śluby.