Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Benice (8) [ZDJĘCIA]

Łukasz Cichy
Łukasz Cichy
Kontynuujemy nowy cykl pt. "Poznaj swój powiat", gdzie będziemy prezentować historie miejscowości, a nawet ulic w powiecie krotoszyńskim, które napisał Łukasz Cichy, a opatrzone są zdjęciami Andrzeja Chmielarza, znanego lokalnego turysty, który przez wiele lat fotografował nasze okolice. Stąd zdjęcia prezentują np. różne pory roku. Tym razem zapraszamy na podróż do Benic w gminie Krotoszyn! Zapraszamy do lektury i obejrzenie zdjęć!

Najstarsza wzmianka o Benicach pochodzi z 3 października 1451 r., kiedy to Mikołaj Wielowiejski, dziedzic Wielowsi zabezpieczył swój kapitał. Pod dokumentem podpisany był też Piotr, pleban w Benicach. Nie wiadomo do kogo należała wieś w XV w. W XIV w. wieś posiadali Rozdrażewscy herbu Doliwa.

Na początku XVI w. miejscowości dzieliło się na miasto Benice i wieś Benice. Na początku XVI w. miejscowość posiadali Rozdrażewscy herbu Doliwa. To właśnie Anna z Łukowa Rozdrażewska ufundowała obecny kościół, ale o tym w dalszej części tekstu. Liber beneficiorum dioecesis posnaniensis z 1510 r. wspominał, że ówczesne Benice dzieliły się na miasto (oppidium) Benice i na wieś (villa) Benice. W samym mieście znajdowało się siedem łanów osiadłych (1 łan od 17 do 25 hektarów) oraz jeden pusty oraz folwarki. We wsi Benice znajdowały się cztery sołectwa, cztery i pół łanów osiadłych, siedem i pół łanów pustych oraz sześć stawów, z których jeden należał do kościoła, a reszta do Rozdrażewskich. Wybitny archiwista Józef Łukaszewicz twierdził, że Rozdrażewscy założyli miasto, jednak nie uzyskali przywileju lokacyjnego od króla i „dali temu miasteczku w samem porodzeniu spokojnie umrzeć". Później nie ma wzmianki o mieście Benice. Następnymi dziedzicami Benic byli kolejni właściciele Krotoszyna, czyli: Rozdrażewscy, Gałeccy i Potoccy.

W XV i XVI w. we wsi było 34 kmieci, a po potopie szwedzkim - już tylko 8. Na początku XVIII w. kmieci było tylko 3 i 7 półmieci, a w połowie tego wieku - 13. Pod koniec tego wieku nie było już żadnych kmieci, a ich role wcielono do folwarku. Ciekawa jest też rola sołectw. W 1510 r. było ich aż pięć (łącznie z miastem), w 1683 r. - jedno, a w 1742 r. - dwa półsołectwa. Pod koniec XVIII w. w Benicach nie było już żadnego sołectwa.

W XVII w. w Benicach były dwa wiatraki. Była też w tym okresie i karczma. Od XVI w. w Benicach znajdował się także dwór drewniany.

W Benicach istniała też karczma, o której Józef Łukaszewicz pisał tak: „W Benicach jest od wieków kościół parochialny, a że, jak przysłowie mówi, gdzie Pan Bóg kościół buduje, tam zaraz diabeł kaplicę stawia, nie obyło się tu bez karczmy". Karczma istniała w XVI i XVII w., a sam karczmarz miał łan roli, który mu zapewne zabrano do ról folwarcznych w XVIII w. W Benicach miał istnieć też dwór drewniany, tam gdzie później stanął murowany. Tam też musieli mieszkać dzierżawcy. Znamy kilku. W 1739 r. był nim Tomasz Pawłowski, w 1753 r. - podstarości Andrzej Papieski herbu Gryf, w 1768 r. - podstarości Tadeusz Sikora Szostakowski, a w 1769 r. - Paweł Woliński.

Pierwszy kościół w Benicach mieli ufundować i wyposażyć Doliwowie w XIII w. Został on erygowany w 1358 r., a zniszczony w 1510 r. Same Benice są stare. 3 października 1451 r. dziedzic Wielowsi Mikołaj Wielowiejski zabezpieczył na tj wsi kapitał Marcinowi plebanowi w Koźminie. Stąd znamy ówczesnego plebana w Benicach, czyli Piotra. Księży również znamy zaledwie z XV w. W 1402 r. był nim ks. Wojciech, a w latach 1406-1407 - ks. Wawrzyniec. W 1432 r. plebanem był ks. Stanisław, a w latach 1437- 1451 - zapewne wspomniany wcześniej ks. Piotr. Znamy też nazwiska kilku kolejnych. W latach 1452-1469 na plebani rezydował ks. Andrzej i wikariusz kw. Filip, w latach 1469-1472 - ks. Mikołaj Pigłowski, a w latach 1480-1486 - ks. Wojciech. W 1490 r. proboszczem był ks. Mikołaj, a w latach 1493-1506 - ks. Maciej. Wikariuszem był w tym czasie ks. Piotr.

Pierwszy kościół i plebania stały w okolicach dworu, na miejscu zwanym sadziskiem. Nie wiemy, co było między 1510 r. a 1598 r. To wtedy Anna z Łukowa Rozdrażewska, żona zmarłego Hieronima Rozdrażewskiego i matka Jana Rozdrażewskiego, kasztelana poznańskiego wystawiła ten kościół. Kościół ten był pw. św. Mikołaja i Najświętszej Maryi Panny i został poświęcony 7 października 1644 r. przez sufragana poznańskiego Jana Bajkowskiego. -Dla czego z poświęcaniem kościoła tego przez lat kilkadziesiąt ociągano się, nie umiem powiedzieć - pisał Józef Łukaszewicz.

W kościele znajduje się grób Anny Rozdrażewskiej, a w 1788 r. widniał jeszcze napis „Tu leży ciało zacnie urodzonej Panicy z Łukowa Rozdrażewskiej, żony zacnie Urodzonego Pana Jeronima". Warto dodać, że grób jej syna znajduje się w krotoszyńskiej farze. Od przynajmniej XV w. do dnia dzisiejszego do parafii należały tylko trzy wioski, czyli Benice, Raciborów i Ustków. 31 października 1751 r. wybuchł wielki pożar na plebanii, podczas którego spaleniu uległy także księgi kościelne. Większą część budynków po pożarze postawił dopiero kolejny proboszcz ksiądz Tomasz Fistowski, o którym jednak później. W 1790 r. przez dwa tygodnie była misja księży Reformatów, pochowanie kości i wprowadzenie z kościoła starogrodzkiego relikwii Krzyża Świętego, które znajdują się w nim do dnia dzisiejszego. W 1908 r. wnętrze kościoła zostało zniszczone przez pożar. Nowy ołtarz powstał w 1912 r. W czasie II wojny światowej kościół został zamknięty i zamieniony na magazyn, a naczynia liturgiczne, sprzęt kościelny i dzwony zostały zrabowane przez Niemców. W czasie tzw. wyzwolenia w styczniu 1945 r. kościół został uszkodzony na skutek walk, jednak po wojnie go odnowiono.

Szkoła w Benicach istniała już w 1684 r. Znajdowała się obok cmentarza i zabudowań kmiecia Adama Tabora. Należał do niej ogródek. Szkoły nie było natomiast w 1784 r. Obecna szkoła swoje początki ma w 1833 r., skąd pochodzą najstarsze rachunki podpisane przez nauczyciela Warszczyńskiego. W okresie międzywojennym do szkoły uczęszczało 145-165 dzieci. W 1931 r., gdy rozparcelowano majętność państwową i powstało wiele nowych osad, do szkoły uczęszczały dzieci z Benic, Raciborowa Starego, Raciborowa Nowego i Ustkowa. W okresie okupacji niemieckiej do szkoły uczęszczały tylko dzieci niemieckie, a polskie musiały korzystać z tajnego nauczania. W 2003 r. przy szkole powstało gimnazjum, które zlikwidowano w 2017 r. Od tamtej pory w budynku mieści się tylko Szkoła Podstawowa.

W połowie XVII w. naprzeciwko szkoły znajdował się szpital. W 1725 r. szpital walił się, a w 1784 r. budynek spłonął. W jego miejsce ks. Tomasz Fistowski postawił nowy obiekt.

W 1708 r. przez wieś przeszło morowe powietrze. Zmarła na nie większość mieszkańców, w tym ówczesny proboszcz ks. Szymon Dyczkiewicz.

W XIX w. Benice należały do książąt Thurn und Taxis. W 1837 r. w 47 domostwach mieszkało 478 mieszkańców. W 1880 r. w 52 domach mieszkało tam 401 mieszkańców, z czego 17 ewangelików i 384 katolików.

Kilkudziesięciu mieszkańców wzięło udział w Powstaniu Wielkopolskim oraz obu wojnach światowych. Pod koniec stycznia 1945 r. pod Benicami miało miejsce starcie pancernych wojsk radzieckich z resztkami niemieckich wojsk SS. W 1946 r. oddziały komunistyczne rozbiły oddział ppor. Zygmunta Borostowskiego "Bora" z WSGO "Warta".

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na krotoszyn.naszemiasto.pl Nasze Miasto