Zapomniane cmentarze w gminie Zduny [ZDJĘCIA]

Informacje czerpię głównie ze strony krotoschin.de.

Najbardziej znany
Najbardziej znanym cmentarzem w gminie Zduny jest niewątpliwie nekropolia w samym mieście.Pierwszy cmentarz ewangelicki był obok kościoła przy dzisiejszej ul. Pocztowej. 23 czerwca 1789 r. wybuchł pożar, który strawił 167 budynków, w tym kościół – zniszczył też cmentarz. Nowy miał stanąć na tzw. Spittelberg, czyli górce szpitalnej, gdzie wcześniej stał szpital (przy ul. Masłowskiego, obok OSP). Funkcjonował on do 1945 r.. W PRL-u ostatni pochówek odbył się w latach 70. XX w. (i jedyny po II wojnie!). Poza kilkunastoma grobami zachowały się fragmenty bramy i kamienie na głównej alei. Bazując na stronie niemieckiej (krotoschin.de) pojawia się informacja o cmentarzu w 1726 r., ale istnieć musiał wcześniej? Sama gmina była starsza o prawie wiek.

Baszków/Dziewiąte
Jadąc z Baszkowa do Dziewiątego natrafiłem niegdyś na mały zagajnik. Do drzewa przybity jest krzyż z wizerunkiem Jezusa. Strona internetowa niemiecka podaje, że istniały cmentarze, i w Baszkowie i w Dziewątym, to pewnie ten drugi, bo bliżej tej wioski. Cmentarz ewangelicki w Baszkowie według Niemców powstał w 1789 r., natomiast na Dziewiątym 1795, a do 1855 r. zarządzała nim gmina kobylińska. Ja znalazłem groby datowane na ok. 1860 r. Dokładnie dwie płyty i kilka ramek po grobach. Zachowały się również fragmenty ogrodzenia.

Konarzew
Cmentarz znajduje się przy głównej drodze, kilkaset metrów od drogi krajowej. Las, bluszcz, czasami trochę śmieci. Jedno miejsce dosyć zadbane. Grób kobiety, która zmarła w 1945 r. Zmarłą jest Anna Methner z d. Pfeiffer, matka niemieckiego zarządcy konarzewskiego majątku, która pochodziła z Łodzi. Na tamtejszym cmentarzu ewangelickim znajduje się grób jej męża, siostry oraz symbolicznie także jej. Fizycznie spoczywa w Konarzewie. Parę lat temu natrafiłem na kobietę, która na podstawie opowiadań swojego dziadka poinformowała mnie, że był tam cmentarz normalny, a obok dla osób zmarłych na cholerę w okresie I wojny światowej. Bluszcz zarósł, ale widać jedną płytę z nazwiskiem i kilka ramek.

Chachalnia
Niemiecka strona podaje, że cmentarz powstał w 1789 r. Cmentarz znajdował się kilkaset metrów od remizy strażackiej. Dziś niewiele po nim zostało.

Perzyce
Cmentarz znajduje się na południe od głównych zabudowań wsi. Pagórek na polu porośnięty drzewami i krzewami, które utrudniają wejście. Widać fragmenty grobów i jedną płytę. Niemiecka strona podaje, że cmentarz powstał w 1789 r.

Inne
Natrafiłem na cmentarz przy Rudzie, ale nie mogłem ocenić czy coś z niego zostało (ograniczony dostęp). Ten powstał w 1789 r. (bazując datami na stronie internetowej niemieckiej), a rok później na Rochach. Podobno był też cmentarz w Bestwinie (1789), Polskim Ujeździe (1789, południowa część Chachalni za skrzyżowaniem), Piaskach (1790) i Siejewie (1789), a także w Sieniutowie (1782, dziś ul. Sieniutowa w Zdunach).

Niniejszy tekst (podobnie, jak zdjęcia) powstał w 2015 r. i został nieco zaktualizowany