Książęta von Reuß osiadli w Baszkowie. Byli tu sześć dekad [ZDJĘCIA]

Baszkowscy, Sieniutowie, Leszczyńscy, Mielżyńscy oraz Czartoryscy. Te rody kojarzą nam się z historią Baszkowa. Mało kto wie, że w drugiej połowie XIX w. Baszków był rezydencją rodziny von Reuss. Jeszcze mniej osób cokolwiek wie o samych książętach von Reuss (Reuß). Jako rok zakupienia dóbr baszkowskich podaje się 1861, a datę sprzedania książętom Czartoryskim – 1921 r. (a nie jak podają niektórzy, włącznie z Wikipedią - 1913! Dowodem są np. pamiętniki Władysława Rybakowskiego mówiące o czasach powstania wielkopolskiego). Informację czerpię głównie z pozycji "Gothaischer genealogischer Hofkalender nebst diplomatisch-statistischem" z 1900 r.

Baszków pojawia nam się w źródłach po raz pierwszy w XV w. Wówczas znajdował się tam drewniany kościół z parafią ufundowany przez właścicieli dóbr – rodzinę Baszkowskich. Między 1644 r. a 1728 r. drewniany kościół spłonął, a w jego miejsce powstał kolejny drewniany z murowaną kapliczką. W 1786 r. nastąpił remont kościoła. Nowy, murowany wystawił Mikołaj Mielżyński między 1828 r. a 1829 r., ale o tym później. W XV w. Baszków posiadała rodzina Baszkowskich. Z akt magistratu Borku Wielkopolskiego z 1437 r. znamy Wincentego Baszkowskiego, dziedzica Baszkowa. W 1451 r. na sądzie w Pyzdrach staje Jan Baszkowski, dziedzic Baszkowa. W 1477 r. Jan Baszkowski posiadał już Baszków z Włodyką. Ostatnim z rodu był w 1536 r. Maciej Baszkowski, a jego żoną była Urszula, córka Mikołaja Potworskiego. W 1633 r. dobra baszkowskie otrzymał Jan Sieniuta, a po nim w 1657 r. – jego syn Krzysztof, który posiadał je do 1681 r. W 1684 r. za 100 tys. złotych polskich dobra te nabył Rafał Leszczyński. W 1696 r. przekazał je synowi, przyszłemu królowi Stanisławowi razem ze wsiami: Długołęka, Rogożewo, Bestwin z folwarkami, Rębiechów, Sielec, Ruda, Borownica oraz młyny: Lelów, Trzaska, Bartoszek, Roch i Dziewiąty. Król Stanisław Leszczyński ze względów politycznych nie mógł pozostać w kraju i razem ze Zdunami i okolicznymi dobrami sprzedał je nieślubnemu synowi swego konkurenta o koronę (Augusta II) – księciu Aleksandrowi Sułkowskiemu w 1741 r. W 1762 r. dobra przeszły one na syna Aleksandra – Augusta Sułkowskiego, a ten sprzedał Baszków Maksymilianowi Mielżyńskiemu w 1791 r., który władał nim do 1826 r.

Baszków był siedzibą Baszkowskich, Zborowskich i Sieniutów. Leszczyńscy przebywali w Przygodzicach i Rydzynie, Sułkowscy w Rydzynie, a Mielżyńscy w Pawłowicach. Baszków potem był siedzibą rodziny von Reuss i Czartoryskich. W Baszkowie stał drewniany dwór wystawiony przez Zborowskich. Stał w parku i być może na jego miejscu Leszczyńscy wznieśli piętrowy dwór. W latach 1804 – 1805 Mielżyńscy wystawili późnoklasycystyczny pałac. Obiekt przebudowano ok. 1860 r. Aleksander Mielżyński, ostatni właściciel tego rodu sprzedał dobra księciu Henrykowi XII von Reuss, choć plotka głosi, iż dobra przegrał w karty.

Wracając jednak do tematu niemieckich książąt. W 1861 r. Baszków został zakupiony przez Henryka (Heinrich) XII. Reuss zu Köstritz. Urodził się on 8 marca 1829 r. w Dreźnie i zmarł 15 sierpnia 1866 r. w Bad Liebenstein. Jego rodzicami byli Heinrich LXIII. Reuß zu Köstritz (18 czerwca 1786 – 27 września 1841) i hrabina Caroline zu Stolberg-Wernigerode (1806 -1896). Była to druga żona jego ojca, pierwszą była hrabinia Eleonore zu Stolberg-Wernigerode (1801–1827). Heinrich LXIII miał w sumie ośmiu synów i cztery córki, w tym kompozytora, czterech oficerów (dwóch generałów, rotmistrza i majora), czy ambasadora. Co gorsza sporo osób w tej rodzinie, łącznie z rodzeństwem miało na imię Heinrich, czyli Henryk, stąd łatwo się pomylić.

Henryk XII był majorem armii pruskiej. Jego żoną od 6 czerwca 1858 r. była Anna Karolina von Hochberg (23 lipca 1839-1916). Mieli oni dwójkę dzieci: Henryka XXVIII von Dürrenberg (1859- 1929) oraz Magdalenę Reuss do Köstritz. Po śmierci męża Anna została 25 września 1869 r. żoną jego brata, Heinricha XIII. Reuss von Köstritz. Para nie miała dzieci. Informacji o Henryku XIII możemy uzyskać nieco więcej, bo z internetowej Biblioteki Państwowej w Berlinie.

Heinrich XIII. Reuss von Köstritz urodził się 18 września 1830 r. w Klipphausen. W 1849 r. został oficerem, prawdopodobnie podporucznikiem. W 1873 r. został adiutantem Wilhelma I, cesarza niemieckiego. Warto przypomnieć, że dwa lata wcześniej Wilhelm I koronował się na cesarza, a Prusy połączone z innymi niemieckimi państwami stworzyło cesarstwo. W ostatniej wojnie (nazwijmy ją tak roboczo) o zjednoczenie Niemiec zginął brat księcia. Nie wiemy czy nie wziął on również nie brał udziału w tych wojnach. W 1880 r. został dowódcą 29. Infanterie-Brigade (29. Brygada Piechoty). Przypomnijmy, iż jednostka stacjonowała wówczas w Köln (Kolonii). W 1885 r. mianowano go do stopnia Generalleutnant (odpowiednik naszego generała dywizji), a w 1890 r. - General der Infanterie (odpowiednik naszego generała broni). 29 kwietnia 1886 r. został dowódcą 14. Division w Düsseldorfie (14 dywizji). Był nim do 9 czerwca 1888 r. W 1890 r. przeszedł w stan spoczynku. Zmarł 3 stycznia 1897 r. w Baszkowie i spoczął sześć dni później w dolnośląskim mieście Stonsdorf (Staniszów, gdzie była jedna z rezydencji von Reussów).

Syn Anny Karoliny von Hochberg i Henryka XII Reuss zu Köstritz – Henryk XXVIII urodził się właśnie w miejscowości Stonsdorf 3 czerwca 1859 r. Był pruskim rotmistrzem (Rittmeister, odpowiednik kapitana w kawalerii). Wziął on ślub 18 września 1884 r. z Magdaleną (11 grudnia 1863-21 kwietnia 1925). Mieli oni trójkę dzieci: Heinricha XXXlV Reuß zu Köstritz (4 czerwca 1887-30 kwietnia 1956), Heinricha XXXVl Reuß zu Köstritz(10 sierpnia 1888 r. - 10 maja 1956) oraz Benignę Karoline Elisabeth Charlotte Reuß zu Köstritz (12 listopada 1892 – 20 lutego 1982). Heinrich XXVIII zmarł 8 maja 1924 r. w Berlinie.

Jednym z przykładów pozostałości po niemieckiej rodzinie książęcej są tablice ustawione przy drogach. Jedna z nich znajduje się znajduje się przy trasie Baszków - Konarzew, a znajduje się na niej napis : "H XII R „ 29.5.1866"