80 lat temu powstała Armia Krajowa, która miała struktury także w Krotoszynie

14 lutego 1942 r. Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową. Zmiany dotyczyły również krotoszyńskich struktur. Komenda ZWZ została przekształcona na Komendę Obwodu AK, a przy niej utworzono Administrację Zmilitaryzowaną, która była odpowiednikiem Delegatury RP w strukturach AK. Z kolei Przedstawicielem Delegatury AK na powiat krotoszyński był porucznik Antoni Piaszczyński. W sierpniu 1943 r. powstał Inspektorat Rejonowy AK w Krotoszynie, który był samodzielny. Krotoszyńska konspiracja miała wiele zasług. Poza utrzymywaniem oddziałów, prowadziła także wydawanie podziemnej prasy, prowadziła tajne nauczanie, a także przygotowywała struktury do przejęcia władzy w mieście po wyzwoleniu, nie tylko militarnej, ale także cywilnej i administracyjnej. Wszystko to zostało przerwane w 1944 r. W styczniu i lutym oraz w lipcu 1944 r. niemieckie służby rozpracowały lokalną konspirację, w wyniku czego aresztowano łącznie ok. 300 osób. Wielu z nich zginęło z rąk niemieckich. Wśród nich byli m.in. kapitan Edward Bączkowski, porucznik Stefan Kurzawski, porucznik Antoni Piaszczyński, czy podporucznik Józef Pukacki. Wówczas wydano rozkazy mające na celu
przygotowanie struktur konspiracyjnych do organizacji akcji „Burza”. Zadanie miał wykonać podporucznik Władysław Kędzierski, dawny chorąży 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej.

„Wyzwolenie” Wielkopolski przez Armię Czerwoną odbyło się między 11 stycznia, a końcem stycznia 1945 r. Na terenie powiatu krotoszyńskiego porucznik Władysław Kędzierski, ostatni inspektor AK w powiecie krotoszyńskim po falach aresztowań w 1944 r. prowadził na szeroką skalę próbę zwerbowania możliwie, jak najwięcej ilości konspiratorów. Szukał ich w ocalałych strukturach Armii Krajowej i byłych żołnierzy 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W sumie zorganizował 80-osobowy oddział bojowy oraz 25-osobową Junacką Drużynę Gońców.
Porucznik Władysław Kędzierski pośpiesznie zorganizował obronę Krotoszyna 23 stycznia 1945 r., a w nocy z 23 na 24 stycznia Kędzierski skierował 50-osobowy oddział do walczących na wschodnich peryferiach szpicy wojsk radzieckich. Kędzierski i jego żołnierze znając wrogość wojsk sowieckich do Armii Krajowej nie ujawnili się i tłumaczyli, że są „spontanicznie” zorganizowanym „komitetem obywatelskim” lub „grupą ochotników”. Po wyzwoleniu miasta w obecności sowietów na Rynku odśpiewano „Rotę”, a żołnierz AK Czesław Piasecki zawiesił na ratuszu biało-czerwoną flagę.