105. rocznica przejęcia władzy w Koźminie Wlkp. podczas Powstania Wlkp.

Uroczystość rozpoczęła się od mszy św. w kościele farnym pw. św. Wawrzyńca. Następnie przemaszerowano pod pomnik upamiętniający Bohaterów Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 przy ul. Strzeleckiej, a całość zakończyła się zebraniem Towarzystwa Miłośników Koźmina Wielkopolskiego oraz okolicznościowym referatem wygłoszonym przez Marię Lewandowicz i występem uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Koźminie Wielkopolskim.

- 6 stycznia przypada rocznica przejęcia władzy przez polskie władze po 123-letnim okresie zaborów. Kilka lat temu Towarzystwo Miłośników Koźmina Wielkopolskiego wyszło z inicjatywą ufundowania tego obelisku. Od kilku lat tego dnia spotykamy się, aby upamiętnić tę rocznicę. W samym Powstaniu w Koźminie sformowały się trzy kompanie wojskowe, które brały udział w walkach powstańczych, głównie pod Miejską Górką i Rawiczem - poinformował nas Maciej Bratborski, burmistrz Koźmina Wlkp.

Już 13 listopada 1918 r. w Koźminie powstałą polska Straż Ludowa, którą dowodził Wacław Kolendowicz, a tamtejszy Komitet Obywatelski przekształcił się w Powiatową Radę Ludową pod przewodnictwem mecenasa Czesława Czypickiego. 25 listopada na dworcu kolejowym w Koźminie został rozbrojony oddział Heimatschutzu, który przybył w celu obsadzenia miasta na prośbę dr. Wilhelma Mosle. Drugi oddział został rozbrojony 30 listopada, dzięki czemu przyszli powstańcy zdobyli ok. 60 karabinów ręcznych, granaty, amunicję oraz - co najważniejsze – lekki karabin maszynowy.

1 stycznia 1919 r. w Koźminie rozpoczęto akcję werbunkową, a na listach znalazło się 900 nazwisk! 6 stycznia 1919 r. władzę w Koźminie przejęli Polacy, a 9 stycznia starostą koźmińskim został Józef Chełkowski. 18 stycznia rozpoczęto formowanie 2. kompanii koźmińskiej, a od 28 stycznia do 16 lutego 1. kompania koźmińska wzięła udział w walkach o Rawicz i wsie: Krystynki, polskie Dębno, Szymanowo, Zielona Wieś i Wydawy. Z kolei 3. kompanię koźmińską w sile 118 ludzi pod dowództwem sierżanta Stanisława Sowińskiego wysłano na front pod Zdunami. Koźminianie pod Rawiczem stracili 4 zabitych, 11 rannych, a 3 osoby zostały wzięte do niewoli. W trakcie walk zdobyli 2 armaty i wzięli do niewoli ok. 20 Niemców.