Posłowie do Reichstagu z powiatów: krotoszyńskiego i koźmińskiego [ZDJĘCIA]

Z chwilą jednoczenia Niemiec pojawił się wspólny parlament. W kadencji 1867-1871 w Reichstagu, który co prawda obejmował tylko północną część Rzeszy, zasiadało 297 posłów, z czego 13 Polaków. Wybrani byli oni głównie z Wielkopolski i Pomorza. Frakcja Polska miała swoich przedstawicieli również z okręgu, który obejmował powiat krotoszyński (Kreis Krotoschin), a od 1887 r. również powiat koźmiński (Kreis Koschmin, istniał w latach 1887-1932). Był to okręg wyborczy numer 9 (każdy land miał osobną numerację).

Alexander von Graeve
W tym czasie przedstawicielem naszego powiatu został Alexander von Graeve. Urodził się on 10 lipca 1818 r. w Odolanowie jako syn oficera pruskiego Karla Edlera von Graeve i Joanny Jeziorkowskiej. Jego żoną od 1850 r. była Emilia Koczorowska (ur. ok. 1829), a dziećmi Amelia Maria Augustyna primo voto Żychlińska (ur. 1862 r.), Joanna Józefa Amelia primo voto Sląska (ur. 1859 r.), czy Antoni Władysław Edler Graeve (1864-1905). Posłem do Reischstagu był od 1867 r. W tym czasie był rolnikiem w Borku w powiecie krotoszyńskim. Uczył się on w gimnazjum we Wrocławiu i Poznaniu oraz studiował w Jenie i Berlinie nauki prawne. Zmarł 30 stycznia 1883 r. w Borku Wielkopolskim.

Henryk Krzyżanowski
W 1871 r. posłem do Reichstagu został wybrany Henryk Krzyżanowski h. Świnka. Był on jednym 14 Polaków w 382 osobowym parlamencie. Urodził się 10 października 1822 r. w Pakosławiu jako syn Józefa Filipa Jakuba Krzyżanowskiego i Anieli Julianny Józefy Kołaczkoskiej. Jego żoną była Józefa Skarbek-Malczewska (1830-1918), z którą miał dzieci: Józefa (1860-1894) i Ignacego Bernarda (1866-?). Studiował on prawo we Wrocławiu i Berlinie. Był w tym czasie właścicielem dworu w Konarzewie. Zrezygnował z mandatu 14 czerwca 1872 r. Nie wiemy co stało się z jego miejscem w parlamencie. Czy były wybory uzupełniające, czy może został vacat. Zmarł on 15 października 1901 r.

Ks. kan. dr Edward Kegel
W każdym razie w 1874 r. jednym z 14 Polaków w 197 osobowym Reichstagu został ks. kan. dr Edward Kegel. W czasie wyboru był jeszcze licencjatem i proboszczem krotoszyńskim. Urodził się 13 lutego 1821 r. Ukończył on gimnazjum i seminarium w Poznaniu. Studiował na katolickiej akademii teologicznej w Münster. Był proboszczem w Swarzędzu pod Poznaniem (1845-1848), katechetą (1848-1863) oraz proboszczem i dziekanem (1862-1869) w Trzemesznie, a także proboszczem w Krotoszynie (1869-1900). Był prezesem Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Krotoszynie (1877-1897). Zmarł 2 marca 1900 r.

Teofil Magdziński
W 1877 r. posłem z okręgu krotoszyńskiego został Teofil Magdziński. W tym czasie w 397 osobowym parlamencie zasiadało 14 Polaków. Urodził się on w Szamotułach 13 października 1818 r. Uczył się w gimnazjum w Poznaniu, a następnie studiował prawo i politologię we Wrocławiu, Berlinie i Leipzig. W 1846 r. wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Następnie podróżował odwiedzając m.in. Francję, Austrię i Szwajcarię. W 1849 r. został właścicielem ziemskim, a potem przeniósł się do Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim. W 1865 r. został emerytem i osiadł w Bydgoszczy. Był działaczem narodowym i udzielał się społecznie. W latach 1872-1889 był członkiem Pruskiej Izby Deputowanych, a w latach 1877-1889 zasiadał w Reichstagu, gdzie przez pewien czas był przewodniczącym Frakcji Polskiej. W 1877 r. został posłem w naszym okręgu, a w kolejnych trzech kadencjach – z okręgu nr 8, obejmującego powiaty: wrzesiński, jarociński i pleszewski. Zmarł 4 lutego 1889 r. w Bydgoszczy. Jego miejsce zajął wówczas Zygmunt Florian Dziembowski (1858-1918).

Ks. prał. dr Ludwik Jażdżewski
W 1881 r. w 397 osobowym Reichstagu zasiadło 18 Polaków. Jednym z nich był ks. dr Ludwik Jażdżewski. Urodził się 10 lutego 1838 r. w Poznaniu. Ukończył tamtejsze Gimnazjum im. Marii Magdaleny. Następnie studiował w seminarium w Poznaniu i Gnieźnie. W 1861 r. ukończył Uniwersytet Ludwika Maksymiliana w Monachium z tytułem doktora teologii. W tym samym roku uzyskał też święcenia kapłańskie. Później uczył religii w Poznaniu oraz w Gimnazjum w Krotoszynie. Był profesorem egzegezy w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Po upadku powstania styczniowego opuścił zabór rosyjski i był przez dwa lata misjonarzem w Anglii. W latach 1866-1890 był proboszczem w Zdunach, a w latach 1890-1911 - w Środzie Wielkopolskiej. Był posłem do Reichstagu w latach 1878-1884 oraz 1890-1903. W latach 1874-1911 był także członkiem Pruskiej Izby Deputowanych. Na 397 osób w parlamencie był jednym z 13 Polaków po wyborach w 1887 r. i jednym 19 Polaków po wyborach w 1893 r. Ludwik Jażdżewski zmarł 23 stycznia 1911 r. w Środzie Wielkopolskiej.

Dr Roman Komierowski
W międzyczasie nasz okręg reprezentował Roman Komierowski herbu Pomian. Był on jednym z 13 posłów Frakcji Polskiej. Urodził się on 15 sierpnia 1846 r. w Komierowie jako syn Tomasza Komierowskiego i Agaty z d. Sikorskiej. Ukończył gimnazjum w Chojnicach, a także studiował prawo w Berlinie oraz w Lipsku, gdzie uzyskał tytuł doktora. W latach 1877-1881 był posłem do Sejmu Pruskiego, a w latach 1877-1884 i 1887-1903 był posłem do Reichstagu. Reprezentował okręgi: 1877-1884 - nr 7 (powiaty: śremski i średzki), 1887 -1893 - nr 9 (powiaty: krotoszyński i koźmiński) oraz 1893 - 1903 nr 5 (powiaty: gnieźnieński wągrowiecki i witkowski). Zmarł 24 maja 1924 r. w Poznaniu.

Dr Władysław Mieczkowski
W 1903 r. w parlamencie niemieckim zasiadło 20 Polaków. Była to największa reprezentacja w Reichstagu naszych rodaków w całej historii. W tej kadencji naszych przodków z powiatu reprezentował dr Władysław Mieczkowski. Urodził się on 10 lutego 1877 r. Był synem Stanisława Mieczkowskiego i Heleny Donimirskiej. Do gimnazjów uczęszczał w Chojnicach i Chełmnie a studia prawnicze odbywał w Berlinie, Lipsku, Paryżu, a doktorat uzyskał w Rostocku. Studiował również filozofię w Krakowie. W czasie Powstania Wielkopolskiego był posłem na Polski Sejm Dzielnicowy. W okresie II RP był m.in. przewodniczącym Rady Miejskiej w Poznaniu (1918-1924), a także p.o. prezydenta Poznania (1921-1922 i 1934). Prowadził kancelarię adwokacką. Wziął udział w powstaniu warszawskim. Po II wojnie światowej mieszkał w Luboniu, Poznaniu, Prusach i Barzkowicach, gdzie zmarł 6 kwietnia 1959 r. Jego synem był Władysław (1921-1942), lotnik RAF.

Dr Antoni Chłapowski
W 1912 r. w wyborach w Reichstagu zasiadło 18 Polaków. Nasz okręg wyborczy reprezentował Antoni Chłapowski. Urodził się on 15 stycznia 1855 r. w Ustaszewie jako syn Konstantego Chłapowskiego i Julii z d. Sobkowskiej. Ukończył gimnazjum w Poznaniu, a także medycynę we Wrocławiu i Halle, a doktorat uzyskał w Lipsku. Od 1887 r. był lekarzem w Poznaniu i działał społecznie i politycznie. Był członkiem Rady Miejskiej w Poznaniu od 1893 r. Pełniił funkcję posła pruskiego (1900-1909), a także posła do Reichstagu w latach 1903-1908 i 1912-1918. W wyborach 1903 reprezentował okręg nr 7 złożony z powiatów: wrzesińskiego, pleszewskiego i jarocińskiego, w ostatniej kadencji - reprezentował nasz okręg. Był ostatnim posłem do Reichstagu z naszego okręgu w historii. Później był wiceprezesem Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w Wielkopolsce, a także posłem z byłego zaboru pruskiego do Sejmu Ustawodawczego (1918-1922). Zmarł 9 lipca 1927 r. w Poznaniu.