Nasi Powstańcy: Antoni Nieborak [ZDJĘCIA]

Antoni Nieborak urodził się 11 stycznia 1882 r. w Dubinku (obecnie Dubin), jako syn Leona Nieboraka i Franciszki z d. Staniszewskiej. Był absolwentem Seminarium Nauczycielskiego w Rawiczu w 1900 r. Brał udział w I wojnie światowej w Armii Cesarstwa Niemieckiego. gdzie doszedł do rangi podporucznika. Walczył m.in. w 9 kompanii III Batalionu 3 Rezerwowego Pułku Piechoty, w składzie którego został ciężko ranny 31 sierpnia 1915 r.

6 marca 1919 r. gdy powstał 2 Pułk Strzelców Wielkopolskich, na czele niego stanął ppor Antoni Nieborak. Pułk podzielony był na trzy bataliony. I Batalionem dowodził ppor Stanisław Fryder, II Batalionem ppor Bolesław Thomas, a III Batalionem ppor Stanisław Siuda. Pułk liczył 15 oficerów, 216 podoficerów i 2440 szeregowców.

17 marca utworzono szkołę podoficerską, a 24 marca orkiestrę pułkową. Pułk powstał po zawieszeniu broni, a 11 kwietnia został zluzowany przez 7 Pułk Strzelców Wielkopolskich. 1 maja 1919 r. dowódcą został kpt Zygmunt
Łęgowski. 16 maja Nieborak został dowódcą batalionu zapasowego tegoż pułku. Dekretem Naczelnej Rady Ludowej z dnia 5 maja 1919 r. ppor Antoni Nieborak został mianowany porucznikiem ze starszeństwem 1 października 1918 r., a jego działalność na froncie powstania zaczęto liczyć od 1 stycznia 1919 r. 4 października został skierowany do 1 Pułku Obrony Krajowej w Pniewach. – Por. Nieboraka naznaczam czasowo dowódcą pułku obrony krajowej – mówił rozkaz dowódcy powstania gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego. Więcej o nim dostarcza nam Paweł Antoni Bożejko w swojej monografii o pułku. –Miejscem postoju sztabu pułku było miasto Pniewy. Na dowódcę wyznaczyło dowództwo główne w Poznaniu porucznika Antoniego Nieboraka z 2-go pułku strzelców wielkopolskich, który przystąpił natychmiast do reorganizacji pułku – pisał Bożejko (pisownia oryginalna). IV Batalion zamienił na I Batalion, każdemu batalionowi przydzielił kompanię Ciężkich Karabinów Maszynowych, wyrównano w batalionach stan osobowy, stan koni, taborów i uzbrojenia. Były plutony łączności i saperów oraz orkiestra. 1 stycznia 1920 r. zreorganizowany pułk został Rozkazem Dowództwa Grupy Zachodniej Frontu Wielkopolskiego nr 86 przemianowany na 2 Pułk Rezerwowy. Natomiast rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 111 z 26 stycznia 1920 r. przemianowano pułk na 159 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. Pułk 29 stycznia obsadził Ujście nad Notecią aż do Pierzynia pod Zbąszyniem. 21 lutego 1920 pułk razem ze 155 i 167 pułkami weszły w skład VII Brygady Rezerwowej Piechoty. 25 maja 1920 r. pułk trafił z Biedruska na front wschodni. 1 czerwca 1920 r. dowódca VII brygady nakazał Nieborakowi natarcie na Postawy. III i IV bataliony miały natrzeć na linię Możejek-Dziuszki, II na Daszki. Nieborak zdecydował zaatakować Postawy od strony północno-zachodniej. W czasie ataku zginęło 7 żołnierzy, a 31 zostało rannych. W kolejnych dniach jego
pułk walczył nad rzeką Duniłowicą, 5 czercwa pułk zajął Osinogródkę, walczył pod Czarną, Łosowikami, 7 czercwa pod wsią Kopelszczyną i pod Łużkami. 9 czerwca pułk stoczył zacięte boje pod Hanczarami, tracąc
16 żołnierzy. W późniejszym czasie pułk zaczął się cofać wobec przeważającej przewagi liczebnej
wroga. Jego wojska ścigane były przez Litwinów i Rosjan, a 16 lipca do niewoli dostała się 1 i 2 kompania z podporucznikami Józefem Paczkowskim i Henrykiem Daniłowskim na czele. Razem z nimi sowieci wzięli 240
żołnierzy. Antoni Nieborak na skutek reogranizacji tamtejszego pułku, który ostatecznie dostał nazwę
74 Górnośląskiego Pułku Piechoty został przeniesiony i został mianowany dowódcą I Batalionu 66 Kaszubskiego
Pułku Piechoty. 26 stycznia 1922 r. został odznaczony po raz drugi Krzyżem Walecznych (rozk. L 2142) i był wówczas oficerem 23 Dywizji Piechoty. Warto wspomnieć, że ok. 1921 r. również otrzymał Krzyż Walecznych. 18 lutego 1922 r. Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz nadał mu krzyż Virtuti Militarii V kl. nr 4765. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 r. i 401. lokatą w korpusie oficerów
piechoty, warto dodać, że w tym samych "rzucie" oficerów awansowanych na majora znalazł się pierwszy (Nieborak), ale i ostatni dowódca 56 pp, ówczesny mjr Wojciech Jan Tyczyński z 453. lokatą (nawet na tej samej
kartce!). Nie wiadomo co było później. Moim zdaniem musiał między 1924 r. a 1928 r. trafić do rezerwy. Potwierdza to Rocznik Oficerów Rezerwy z 1934 r. Potem ślad po nim znika... Zginął 25 listopada 1939 r. w masakrze w Chojnicach. Jego symboliczny grób znajduje się w grobie rodziców na cmentarzu w Dubinie.

*************************************