Wielkopolska droga do niepodległości [ZDJĘCIA]

Wojna o niepodległość powinna mieścić się w granicach 1914-1921. Rok 1918 r. nie był zatem, ani początkiem, ani końcem walk o niepodległość. Rok ten uznawać możemy jedynie za moment, gdy wszyscy mogli walczyć w polskich mundurach i na własne konto. Polacy zmuszeni zostali do walkach w armiach zaborczych w okresie Wielkiej Wojny. W trakcie wojny Polacy jednak tworzyli własne formacje, jak Legiony Polskie u boku państw centralnych, Legion Puławski u boku Rosji, czy później Błękitna Armia u boku Francji. 11 listopada 1918 r. oznacza jednak zakończenie I wojny światowej i na zachodzie Europy mieszkańcy mogli odetchnąć, jednak na wschodzie walki znów się zaczynały. Teren państwa polskiego składał się zaledwie z Mazowsza, Małopolski, czy Lubelszczyzny.

Wielkopolanie zaczęli się organizować, a na terenie południa powstała nawet Republika Ostrowska. Jednak dopiero wybuch Powstania Wielkopolskiego 27 grudnia 1918 r. przyczynił się odzyskania większości regionu. Jednak Wielkopolanie najpierw musieli odzyskać swoje dawne terytorium, a potem je utrzymać w wyniku kontrataków niemieckich. W trakcie zrywu doszło do wielu walk, spośród których najważniejszymi były: bitwy pod Kopanicą, Chodzieżą, Łabiszynem, ławicą, Nową Wsią Zbąską, Nowym Kramskiem, Rawiczem, Zdunami, Zdziechową i Żninem.

W latach 1919, 1920 i 1921 wybuchły trzy powstania śląskie, w których również brali udział Wielkopolanie, zaprawieni już w bojach z Niemcami. Pierwsze zakończyło się porażką, w wyniku drugiego zlikwidowano policję niemiecką i zastąpiono przedstawicielami obu narodowości, a w wyniku trzeciego odzyskano 29 proc. obszaru z 46. proc. mieszkańców i większość kopalni węgla, rud żelaza, czy hut.

W 1919 r. wybuchło kolejne zwycięskie powstanie, lecz w innej części Polski. Było to powstanie sejneńskie skierowane przeciw Litwinom. Pięciodniowe starcie zakończyło się przyłączeniem Sejn i okolic do Polski.

Od 23 stycznia do 25 lutego 1919 r. na południowej granicy trwała wojna polsko-czechosłowacka, podczas której Czesi zajęli część strefy polskiej, jednak nie dali rady dłużej napierac na oddziały polskie broniące się na linii Wisły.

Największe niebezpieczeństwo znajdowało się jednak na wschodzie, gdzie już od 1 listopada 1918 r. trwała wojna z Ukraińcami, a potem od 14 lutego 1919 r. z bolszewikami. Oba spory wygrali Polacy, choć w przypadku kontrataku bolszewicy dotarli pod Warszawę, a sytuacja wydawała się beznadziejna.

Dopiero zbierając wszystkie te fakty ciężko jest nie docenić skali ogromu wysiłku naszych przodków. W wielu walkach brali udział Wielkopolanie. Najpierw walczący w armiach zaborczych, potem we własnym, zwycięskim powstaniu, a na koniec w wojnie polsko-bolszewickiej i w powstaniach śląskich. Wielkopolanie wysłali na wschód cztery dywizje piechoty, brygadę jazdy, cztery brygady artylerii, brygadę artylerii konnej, grupę lotniczą (głownie z samolotów zajętych na Łąwicy) i różnych mniejszych specjalistycznych formacji.

Tereny, które Wielkopolanom nie udało się wywalczyć w okresie Powstania Wielkopolskiego, lub zostały odbite przez Niemców zostały odzyskane dopiero w styczniu 1920 r. Były to m.in. Bydgoszcz, Wyrzysk, Międzychód, Zbąszyń, Leszno, Rawicz, Zduny, czy Kępno.

Jednym z ostatnich punktów walk o niepodległość było zajęcie przez "zbuntowane" wojska gen. Lucjana Żeligowskiego Wileńsczyzny, utworzenia Litwy Środkowej oraz włączenie jej 20 lutego 1922 r.

Reasumując: Wielkopolanie mogli brać udział w wielu konfliktach Polski w walkach o odzyskanie niepodległości, jednak największymi były Powstanie Wielkopolskie, wojna polsko-bolszewicka, powstania śląskie i wojna polsko-ukraińska.