Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Uczcili rocznicę walk powstańczych [ZDJĘCIA]

Łukasz Cichy
Arch. Zdunowskiego Ośrodka Kultury
W niedzielę, 5 lutego w Zdunach odbyły się uroczystości z okazji 98. rocznicy walk powstańczych pod Zdunami.

W Krotoszynie po dziś dzień obchodzona jest uroczystość 1 stycznia, bo to właśnie 1 stycznia 1919 r. Krotoszyn został wyzwolony. O godz. 18:00 miasto zostało zdobyte przez Pociąg Pancerny nr 11 „Poznańczyk” pod dowództwem podporucznika Jana Szlagowskiego. Załogę pociągu stanowiła kompania pleszewska, którą dowodził sierżant Antoni Kozłowicz, pluton karabinów maszynowych ze Szczypiorna pod dowództwem podporucznika Stefana Prawowskiego oraz kilkunastu ochotników z Ostrowa Wielkopolskiego.Podpisanie aktu kapitulacji nastąpiło tego samego dnia. Ze strony polskiej przyjęli je: dr Władysław Bolewski, ppor. Jan Szlagowski, ppor. Zbigniew Ostróg-Gorzeński (komendant wojskowy Jarocina) oraz członek Rady Żołnierskiej z Jarocina - Maksymilian Błażejewski. Kapitulację złożył kpt Grosser. W tym samym dniu w Koźminie rozpoczęto akcję werbunkową, a na listach znalazło się 900 nazwisk! Następnego dnia w Krotoszynie rozpoczęto akcję werbunkową do Straży Ludowej, która liczyła niedługo 120 osób, a w oddziały bojowe, które wzięły udział w walkach liczyły ok. 500 osób!

2 stycznia 1919 r. sformowano dwie kompanie krotoszyńskie. Pierwszą dowodzili: Władysław Garstka (2-7 stycznia), Leon Mierzejewski (8-17 stycznia) oraz Jan Lejka (po 18 stycznia), a drugą: Stanisław Stefański (2-7 stycznia) i Stanisław Kosterski (po 11 tycznia). 3 stycznia zostały wyzwolone Zduny przez kompanię powstańczą z Jarocina. W tym mieście powstała Straż Ludowa, którą dowodził ks. Bolesław Jańskowski. 4 stycznia kompanię jarocińską zluzowała kompania ostrowska (do 15 stycznia), potem krotoszyńska (do 5 lutego) i rozdrażewska (od 6 lutego). 3 stycznia został też bezkrwawo zdobyty Kobylin. Tam też powstała Straż Ludowa licząca 70 osób pod dowództwem sierżanta Ignacego Gajowczyka. 4 stycznia 1919 r. starostą krotoszyńskim został Wojciech Skoroszewski, a dzień później burmistrzem Krotoszyna został Józef Klem-czak, a z kolei 9 stycznia starostą koźmińskim został Józef Chełkowski. 8 stycznia niemieckie wojska skoncentrowały się w okolicach Cieszkowa (wówczas Freyhan).

6 lutego Zduny zostały zaatakowane i zdobyte przez Niemców. Kompania rozdrażewska zmuszona była się wycofać. W walkach poległo 17 powstańców z tej miejscowości oraz jeden mieszkaniec Zdun.

Na front pod Zdunami skierowano 3. kompanię koźmińską w sile 118 ludzi pod dowództwem sierżanta Stanisława Sowińskiego. Rozpoczęła się walka o Krotoszyn! Miasto zostało obronione, jednak kilkukrotne próby odbicia Zdun nie przyniosło skutku. 16 lutego odbyły się naprawdę krwawe walki. Niemcy przy udziale pociągu pancernego podjęli próbę zdobycia miasta, jednak dzięki heroizmowi Ludwika Zielezińskiego, który wysadził tory kolejowe pomiędzy Perzycami a Zdunami, atak się nie powiódł. W dniach 18-21 lutego Niemcy przystąpili szturm na Borownicę, jest to dziś zachodnia część Chachalni. Miejscowość była bohatersko broniona przez naszych powstańców...

Niestety utraciliśmy ją, a co najgorsze w trakcie walk poległo kilkunastu żołnierzy, w tym 5 zatrutych gazami. W trakcie tych nierównych walk Niemcy stosowali artylerię, gaz, pociski gazowe, a nawet miotaczy min. Pod Zdunami walczyli powstańcy z Krotoszyna, Zdun, Kobylina, Ostrowa, Pleszewa, Koźmina, Jarocina, Odolanowa i Skalmierzyc. Pod Zdunami poległo łącznie ponad 30 powstańców. 16 lutego 1919 r. nastąpił pokój w Trewirze. Koźminianie pod Rawiczem stracili 4 zabitych, 11 rannych, a 3 osoby zostały wzięte do niewoli. W trakcie walk zdobyli 2 armaty i wzięli do niewoli ok. 20 Niemców. Rozejm nie oznaczał jednak pokoju. 8 marca wytyczono linię demarkacyjną pomiędzy Zdunami a Perzy-cami, według których Siejew i Borownica zostały miejscowościami neutralnymi. Zduny znalazły się pod panowaniem polskim, dzięki zabiegom dyplomatycznym polskiej ambasady w Paryżu, w której interweniował ks. Bolesław Jaśkowski. 17 stycznia 1920 r. Zduny oraz okoliczne miejscowości znalazły się wreszcie w rękach polskich!

Pogoda na najbliższe dni:

Źródło: TVN Meteo

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Dziennik Zachodni / Wielki Piątek

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na krotoszyn.naszemiasto.pl Nasze Miasto