POZNAJ SWÓJ POWIAT: Chachalnia (2) [ZDJĘCIA]

W XIII w. mianem Chachalnii określano rzekę. W 1559 r. był tu młyn przynależący do właściciela Zdun. Do II poł. XIX w. wieś była nazywana jako Chachełna, choć Niemcy nazywali ją Kochale. Od XV w. do XVIII w. była to zwykła polska wioska należąca do klucza zdunowskiego, a na pocz. XIX w. stała się "kolonią niemiecką, zwaną w dawnej Polsce holendrami". W latach 1600 - 1633 Chachalnia należała do Barbary Czackiej, a potem do Piotra Sieniuty. Później właścicielami Borownicy byli kolejni panowie baszkowscy. Wioska prawdopodobnie zniknęła po morowym powietrzu panującym tutaj w latach 1708 - 1710. W 1720 r. nie było tu żadnego człowieka, jednak już przed 1728 r. osiedlili się tutaj Ślązacy: Maciej Geide, Maciej Graber, Marcin Schefler i Daniel Schneider. W latach 30. XIX w. powstała tu szkoła ewangelicka. W latach 20. XX w. szkoła była niemieckojęzyczna, jednak w latach 30. XX w. została zamknięta i przeniesiona do Krotoszyna. Szkoła ta miała swoje oddziały w Zdunach i Baszkowie. W latach 1948/1949 rozpoczął się rok szkolny w nowo odnowionej placówce. W 1846 r. żyło tu 216 ludzi, sami Niemcy. W 1880 r. znajdowało się tam 6 domów, w których mieszkało 38 mieszkańców, z czego 32 ewangelików i 6 katolików, a w 1938 r. 147 Niemców i 122 Polaków. W czasie walk powstańczych zginęło tam kilku powstańców: Józef Konieczny lat 20 z 6 kompanii 12 pułku strzelców wielkopolskich, Władysław Mizerny lat 18 z 4 kompanii 12 PSW, Stefan Grobelny lat 19 z 2 kompanii 12 PSW oraz Józef Nowicki z 11 kompanii 11 pułku strzelców wielkopolskich. W latach 1939 - 1945 wioska nosiła nazwę Kochalle. W 1991 r. rozbudowano tu sieć telefoniczną. W 1992 r. zbudowano tam wodociągi. W latach 90. XX w. było tu 45 domów mieszkalnych, a po kilkunastu latach już ok. 100.Wioska ta wchłonęła przez lata istnienia: Borownicę, Marinin i Ujazd Polski.

W XVI i XVII w. Borownica należała do Czackich herbu Świnka, dziedziców Zdun, Perzyc i Chachalnii. W 1633 r. Borownicę, razem z wcześniej wymienionymi miejscowościami nabył Piotr Sieniuta. W 1679 r. Borownicę wydzierżawił Jan Butler, w 1715 r. Krzysztof Herzog, a w 1727 r. Konstancja Belecka, następnie kanonik warszawski. Krzystof Herzog był bogatym dzierżawcą, miał np. 300 owiec. W 1715 r. król Stanisław Leszczyński pożyczył od chorążego bydgoskiego 140 000 złotych polskich, a ten jako zastaw zajął Borownicę i Perzyce, gdy zmarł w 1731 r. obie wsie miała wdowa po nim Maryanna z Krąkowskich. Dług ten spłacił kolejny właściciel jego dóbr - Aleksander Sułkowski, między 1746 r. a 1748 r. Był tam dwór drewniany. W 1846 r. mieszkało tam 85 ludzi w 9 domach: 84 Niemców i jeden Polak. W 1919 r. Borownica znalazła się na linii frontu powstańczego. W czasie walk zginęło wielu powstańców z 4 kompanii 12 Pułku Strzelców Wielkopolskich: Jan Hajka 18 lat, powstaniec o nazwisku Kamzol, Tomasz Hajdziony 19 lat, Antonia Lepka 21 lat, Wojciech Talega 20 lat, Jan Sikora 21 lat,
Stanisław Rojek 19 lat, Jan Warga 20 lat oraz Jan Weis 23 lata. Niedawno Borownica została wchłonięta
administracyjnie przez Chachalnie, a mianem Borownicy określa się szaniec powstańczy, miejsce tragicznych walk w lutym 1919 r.

Między Borownicą a Chachalnią znajdowały się jeszcze dwie wsie: Marynin i Ujazd Polski. Ta pierwsza była przed skrzyżowaniem po lewej stronie, a druga za skrzyżowaniem w prawo, aż do granicy z Niemcami. Dalej zaczynał się Ujazd Niemiecki, który dzisiaj jest tylko Ujazdem. Marynin był folwarkiem. W 1885 r. znajdowały się tam 2 budynki i 40 mieszkańców, a właścicielami byli panowie baszkowscy. Kiedy został wchłonięty? Tego nie wiem, jednak dziś po nim śladu już nie ma.

Ostatnią wsią (nie jednak pod względem chronologicznym), która została wchłonięta przez Chachalnię był Ujazd Polski. Wieś powstała ok. 1720 r. po wojnach pocz. XVIII w. i morowym powietrzu, które panowało tu
w latach 1708 - 1710. Zbudowany od podstaw przez Niemców ze Śląska wyznania protestanckiego.. W 1720 r. nazywany ją Nova Colonia Ujazd Polski. W 1846 r. żyło tu 62 mieszkańców - sami Niemcy. W 1883 r znajdowało się tam 38 budynków, w których mieszkało 277 mieszkańców, z czego 267 ewangelików i 10 katolików.