Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Powstanie wielkopolskie w Chodzieży: Najmłodsi powstańcy - kim byli?

Redakcja
Dzisiaj mija 105 rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Przypominamy z tej okazji kim byli najmłodsi powstańcy wielkopolscy związani z Ziemią Chodzieską.

W 2013 roku na placu im. Powstańców Wielkopolskich w Zielonej Górze stanął pomnik Dobosza - postaci, symbolizującej udział dzieci i młodzieży w wojnach i powstaniach narodowych. Jak ustaliła Dorota Marciniak, autorka książki „Gloria victoribus - powstańcy wielkopolscy powiązani z Ziemią Chodzieską”, jeden z najmłodszych uczestników Powstania Wielkopolskiego na naszych terenach miał w chwili wybuchu wolnościowego zrywu zaledwie 12 lat! Mowa o Stanisławie Bączkowskim, który brał udział w wyzwalaniu okolic Ryczywołu pod dowództwem Maksymiliana Benka. Jego udział w powstaniu potwierdziła komisja weryfikacyjna, natomiast jego grób znajduje się do dziś na chodzieskim cmentarzu.

O trzy lata starszy od Stanisława Bączkowskiego był Roman Piliński, który do Chodzieży przeprowadził się w okresie międzywojennym i należał do tutejszego Związku Powstańców Wielkopolskich. W czasie powstania, jako harcerz z drużyny im. Poniatowskiego w Poznaniu, został skierowany do 1 kompanii wywiadowczej pod dowództwem Kąkolewskiego. Uczestniczył w zdobywaniu koszarów przy ul. Solnej, koszarów artylerii na Sołaczu i poznańskiej Cytadeli. W nocy z 5 na 6 stycznia brał udział w zdobywaniu koszarów i lotniska na Ławicy, a oprócz tego brał udział w rozbrajaniu powracających z frontu Niemców na Dworcu Głównym.

Jednym z młodszych powstańców, którzy przyszli na świat w naszym powiecie, był Szczepan Dziekan. Urodził się 9 listopada 1902 r. w Zbyszewicach, jako najmłodsze z trojga dzieci Jakuba i Jadwigi Dziekan (z domu Grzelczak). W powstaniu brał udział również jego o 2 lata starszy brat Michał. Obaj uczestniczyli w bitwie o Chodzież oraz w walkach o Radwanki, Podstolice i Lipią Górę.

Szczepan Dziekan przyłączył się do powstańców w dniu 6 stycznia 1919 r. Służył w kompanii budzyńskiej pod dowództwem por. Ignacego Wegnera. Po powstaniu - jak pisze Dorota Marciniak - do 1925 r. pełnił służbę w wojsku polskim, w 66. Kaszubskim Pułku Piechoty.

Równolatkami Szczepana Dziekana byli: Jan Berczyński - powstaniec z kompanii budzyńskiej; Jan Geisler - o którego działalności powstańczej niestety niewiele wiadomo; Kazimierz Politowski - który brał udział m.in. w bitwie o Chodzież i walkach o Szamocin, a także Leokadia Wiśniewska i Aleksander Pietraszak, których losy opisywaliśmy w poprzednich częściach naszego cyklu.

Również w 1902 r. urodził się Antoni Beczkowski, który już jako 10-latek wstąpił do założonego przez ks. Ignacego Czechowskiego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej. Od 1916. r był prezesem tej organizacji, a w 1918 r. na polecenie chodzieskiego proboszcza, zaczął werbować młodzież i dorosłych do uczestnictwa w tajnych ćwiczeniach wojskowych, stanowiących przygotowania do powstania.

Gdy 6 stycznia 1919 r. powstańcy wkroczyli do Chodzieży, Antoni Beczkowski przypiął sobie biało-czerwoną kokardę i rozwieszał w mieście flagi, które już wcześniej przygotowano i przechowywano w domu kupca Franciszka Górnego. Z powodu młodego wieku nie przyjęto go do oddziału powstańczego i nie dano mu broni, ale za to pełnił w komendzie miasta funkcję posłańca i ordynansa Józefa Raczkowskiego.

Gdy 8 stycznia Chodzież została wreszcie zdobyta po parogodzinnej, krwawej bitwie, Antoni Beczkowski ponownie próbował dołączyć do powstańców. Zamiar ten - jak relacjonuje Dorota Marciniak - uniemożliwiły mu jednak młodociany wiek i chorowity wygląd. Wspólnie z kolegą zajął się więc działalnością wywiadowczą i niszczeniem przewodów telefonicznych, łączących niemieckie placówki wojskowe.

6 kwietnia wraz z dwiema innymi osobami przekroczył linię frontu w Podaninie. Cała trójka zgłosiła się do służby w 2. batalionie 4. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Antoni Beczkowski został początkowo ordynansem w komendanturze baonu; później przydzielono go do 7. kompanii i skierowano na front w Rudach pod Bydgoszczą. Walczył też w Kowalewie, Orfelii pod Margoninem oraz pod Szamocinem.

Józef Radzicki
Pochodził z Wyszynek (gm. Budzyń); w chwili wybuchu powstania miał 16 lat. Do powstańców dołączył 6 stycznia 1919 r. Początkowo należał do oddziału wyszyńskiego, a później - do kompanii budzyńskiej pod dowództwem chorążego Bolesława Jaśkowiaka i por. Włodzimierza Kowalskiego. Brał udział w zdobywaniu Wyszyn, Grabówka, Stróżewa i Chodzieży, a także w walkach pod Romanowem, Czarnkowem i Szubinem. Na froncie pod Chodzieżą dowoził własnymi końmi kuchnię polową do poszczególnych oddziałów. Jako małoletni składał 3 maja 1919 r. w Budzyniu przysięgę przed samym generałem Józefem Dowbor-Muśnickim.
Był przydzielony do Straży Ludowej w Wyszynach. Później walczył na froncie czarnkowskim i we Wronkach oraz w wojnie polsko-bolszewickiej.

Jedna z kamer domowego monitoringu uchwyciła moment katastrofy rosyjskiego samolotu

Źródło: STORYFUL

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na chodziez.naszemiasto.pl Nasze Miasto