Polityk, społecznik i muzyk ze Zdun

Sylwester Heyduk urodził się dokładnie 10 grudnia 1888 r. w Nowym Kramsku w gminie Babimost, w dzisiejszym województwie lubuskim. Był synem Franciszka Heyduka i Pauliny z d. Cichej. Do Zdun przybył w 1922 r. i rozpoczął prace jako organista w zdunowskim kościele.

Muzyk samouk
– Był samoukiem, nie posiadał wykształcenia muzycznego. Jego czterej synowie spośród pięciu grali na instrumentach. Jeden też był organistą _– wspomina Sylwestra Heyduka wnuczka Maria Pachurka. 9 września 1923 r. założone zostało Koło śpiewacze „Harmonia” w Zdunach, które weszło w skład Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego w Poznaniu. Pierwszym prezesem i dyrygentem został właśnie Sylwester Heyduk, sekretarzem Stanisław Ostach, zastępcą sekretarza Klara Michalska, skarbnikiem Leon Gawłowicz, a członkami zarządu – Helena Krzyżagórska, Ignacy Dutkiewicz i Józef Klupś. Opiekunem koła był zdunowski proboszcz ks. Bolesław Jaśkowski. Sylwester Heyduk był dyrygentem do 1939 r., jednak prezesem krócej, gdyż po nim funkcję sprawowali: Franciszek Krzyżagórski, Alojzy Buczyński, Ignacy Nader i Ignacy Jaskulski (dat niestety nie znamy). Gdy rozpoczęła się II Wojna Światowa sztandar z 192Ś r. został ukryty przez Jaskulskiego,a Heyduk ukrył częściowo dyplomy i nagrody oraz cały zestaw nut. Przechowywane przez Jaskulskiego i Heyduka rzeczy zostały
oficjalne przekazane 3 listopada 1950 r. – Po rozpoczęciu pracy w Zdunach dobrze ułożyła się współpraca z ks. Bolesławem Jaśkowskim, stąd też Sylwester Heyduk jest współzałożycielem „Harmonii” i jej pierwszym dyrygentem – dodaje Maria Pachurka. Gdy Heyduk był dyrygentem Harmonia odnosiła liczne sukcesy w całym powiecie i zajmowała czołowe miejsca w różnych konkursach. Najważniejszym wydarzeniem było reprezentowanie przez „Harmonię” Okręgu VIII we Wszechświatowym Zjeździe w Poznaniu.

Prawdziwy społecznik i polityk
Sylwester Heyduk był społecznikiem i patriotą. Cieszył się dzięki temu szacunkiem mieszkańców. Według informacji rodzinnych wynika, że przybył do Zdun z rodzicami właśnie przed prześladowaniami Niemców. – _Przed przygranicznym miastem Zdun stał problem walki o utrzymanie polskości w mieście. Sylwester Heyduk doskonale to rozumiał, gdyż jako dziecko babimojszczyzny był zahartowany w tej walce. Zadaniem Heyduka było wyjść do społeczeństwa z pieśnią ludową, towarzyską i patriotyczną – wyjaśnia nam jego wnuczka. Ponadto Sylwester Heyduk pracował w Banku Ludowym w Krotoszynie i był też kupcem. 16 maja 1934 r. odbyło się walne zebranie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w Zdunach. Podczas niego wybrano nowy zarząd, a prezesem został Sylwester Heyduk. Wówczas to organizacja liczyła 70 członków w samej gminie. Heyduk często wygłaszał przemówienia i tak np. 16 grudnia 1935 r. wygłosił referat nt. „Zasady ustroju faszystowskiego we Włoszech”. Zarząd interweniował też do władz centralnych w sprawie likwidacji zdunowskiej cukrowni. W 1933 r. odbyły się wybory do Rady Miejskiej, choć Heyduk nie był wówczas prezesem zapewne odegrał ważną rolę w wyborach. Do Rady Miejskiej dostało się 5 członków BBWR, 5 członków Stronnictwa Narodowego, a mniejszość niemiecka zdobyła 2 mandaty.

Praca w samorządzie
W 1937 r. wystartował po raz pierwszy na urząd wiceburmistrza. – _W dniu 6. bm. o godz. 19.30 odbyły się w Zdunach wybory do Rady Miejskiej. Na stanowisko wiceburmistrza wpłynęły 2 kandydatury, a mianowicie p. Heyduka Sylwestra i p. Sztefka Franciszka. Obaj otrzymali równą ilość głosów, wobec czego odbyło się losowanie w czasie którego kandydatura p. Sztefka Franciszka upadła. W drugim głosowaniu oddano 5 białych kartek, a jeden głos był nieważny. Tym samym wiceburmistrza nie wybrano _– donosił „Krotoszyński Orędownik Powiatowy” z tego okresu. Burmistrzem Zdun na okres pięciu lat został dopiero w 1939 r. W głosowaniu tajnym oddano: 7 głosów na p. Heyduka, a 5 głosów na p. Andrzeja Długiego, rolnika z Perzyc. Tak więc w pierwszym głosowaniu ustawową większością głosów wybrany został burmistrzem p. Heyduk Sylwester. _– Po stwierdzeniu, że wybór został prawnie dokonany i że nikt z radnych sprzeciwu nie wnosi przeciw wyborowi, przewodniczący
zebrania p. Brzezicha zamknął to krótkie zebranie Rady Miejskiej, które niewątpliwie będzie miało dodatnie skutki dla tutejszego miasta, cierpiącego od kilku lat na chorobliwą gospodarkę miejską. Wiadomość o dokonanym szczęśliwym wyborze rozbiegła się lotem błyskawicy po całym mieście, wywołując ogólne zadowolenie z dokonanego faktu oraz, że Rada Miejska godnie zaprezentowała interesy miasta i zaufanie, jakie w niej obywatelstwo pokładało. Można spodziewać się, że zapanuje nareszcie zgodna współpraca w mieście, znajdującym się w trudnym położeniu, na czym jego interesy i obywateli zyskują, a co z tych względów jak i nadgraniczne położenie, miastu Zduny życzyć należy _– pisał ówczesny „Krotoszyński Orędownik Powiatowy”. Sylwester Heyduk, nadzieja Rady Miejskiej i obywateli tych nadziei nie spełnił, gdyż wybuchła wojna. Po wojnie Heyduk znów pracował w Urzędzie Miejskim, lecz nie wiemy w jakim charakterze. Dowiadujemy się o tym z relacji rodzinnych oraz z faktów, gdyż wówczas radnymi byli dwaj jego koledzy z „Harmonii”: Ignacy Jaskulski i Leon Gawłowicz. Dlaczego Sylwester Heyduk zrezygnował z samorządu? Powody są przynajmniej dwa. Albo ze względu na działalność polityczną przed wojną (na co władza powojenna przychylnie nie patrzyła) albo ze względu na pogarszający się wzrok (co akurat jest bardziej prawdopodobne, gdyż to było powodem końca działalności w „Harmonii”). Jako ciekawostkę można podać, że jego synowa Agnieszka Heyduk z d. Czwojdrak (1912-2003) była prezesem „Harmonii” w latach 1953-1993. Sylwester Heyduk zmarł 14 marca 1968 r. w Zdunach i jest pochowany na tamtejszym cmentarzu parafialnym.