O TYM SIĘ MÓWI: Krotoszyn mówi jednym głosem z innymi miastami [ZDJĘCIA]

Przedstawiciele ponad 300 miast, obradujący we Wrocławiu, apelują do Rządu i Parlamentu o podjęcie skutecznych działań mających na celu zapewnienie dalszego, oczekiwanego przez mieszkańców rozwoju polskich miast, wsi i regionów. Będzie to możliwe tylko poprzez zapewnienie adekwatnego do zakresu przekazanych zadań, stabilnego zasilania finansowego samorządów.

Niestety wszyscy samorządowcy ze smutkiem stwierdzają, że stan finansów lokalnych i regionalnych w Polsce ulega w ostatnich latach istotnemu pogorszeniu i destabilizacji. Jest to spowodowane m.in. szybszym niż wzrost dochodów własnych wzrostem kosztów realizacji zadań, wynikającym z decyzji władz centralnych i ze zmian sytuacji gospodarczej (energia, koszty pracy, ceny materiałów i usług); pogłębiającą się luką w finansowaniu oświaty (brak środków zapewniających sfinansowanie wprowadzanych przez rząd podwyżek płac, koszty nieefektywnej sieci szkół); przekazywaniem nowych zadań bez wystarczających środków finansowych; podnoszeniem standardów realizacji zadań bez zwiększenia zasilania finansowego; przerzucaniem na samorządy obciążeń wynikających z zaniechania koniecznych reform w systemie ochrony zdrowia (wyrok TK z 20 listopada 2019 r.); stałym niedofinansowaniem zadań zleconych z zakresu administracji rządowej czy zaniechaniem systemowej reformy gospodarki odpadami.

Jak twierdzą samorządowcy, dla utrzymania ciągłości rozwoju małych ojczyzn należy zapewnić ich adekwatność i stabilność poprzez m.in.: zagwarantowanie w ustawach kształtujących ustrój gmin, powiatów i województw rzeczywistej samodzielności ich organów w realizacji zadań własnych; wprowadzenie w ustawie o dochodach JST zasady rekompensowania ubytków w dochodach własnych, powodowanych przez zmiany ustawowe czy zrekompensowanie ubytków w udziałach JST we wpływach z podatku PIT, spowodowanych zmianami ustawowymi z 2019 roku. Zmiany systemowe muszą być wprowadzone bez zbędnej zwłoki jeszcze w tym roku.

Związek Miast Polskich wskazuje na pilną potrzebę podjęcia przez rząd i parlament zdecydowanych działań zmierzających do powstrzymania kryzysu systemu edukacji w Polsce. Jak informują samorządowcy, tylko dzięki wysiłkowi nauczycieli pasjonatów, rosnącemu dynamicznie wsparciu finansowemu samorządów terytorialnych, które zadania oświatowe traktują jako priorytetowe oraz przejawiającym się w różnych formach zaangażowaniu rodziców udawało się dotąd zapewniać dzieciom i młodzieży odpowiednią jakość nauczania i wychowania.

- Niestety zobowiązane do tego władze państwowe nie potrafiły zorganizować sprawnie działającego systemu edukacji, który umożliwiłby zaangażowanym środowiskom zapewnienie młodym Polakom wiedzy, umiejętności i kompetencji na poziomie wymagań XXI wieku. Równocześnie coraz bardziej widoczne są objawy pogłębiającego się kryzysu systemu edukacji, którego nie da się powstrzymać preferowaną przez rząd metodą „rolowania problemów” zamiast odważnego i odpowiedzialnego ich rozwiązywania - piszą w stanowisku samorządowcy.

Co na o wpływa? Przede wszystkim rażąco niskie płace nauczycielskie, które zniechęcają do podejmowania pracy w tym zawodzie. Młodzież nie jest zainteresowana podjęciem studiów pedagogicznych, w sytuacji, kiedy ich absolwenci otrzymują wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej. W szkołach coraz bardziej doskwiera brak nauczycieli przedmiotów zawodowych, matematycznych, przyrodniczych i języków obcych. Brak kadry powoduje konieczność zatrudniania osób bez przygotowania pedagogicznego lub bez pełnych kwalifikacji (za zgodą kuratora oświaty), a także nauczycieli, którzy od lat przebywają na emeryturze. Kolejny element to ciągłe zmiany oświatowe, które wprowadzają chaos oraz anachroniczna forma nowych podstaw programowych, z drobiazgowym podziałem na części odpowiadające dyscyplinom naukowym, pozbawione korelacji, gdzie uderza nadmiar treści kształcenia, nieadekwatny do czasu przeznaczonego na ich realizację oraz możliwości uczniów.

Co istotne, wzrost subwencji oświatowej nie pokrywa skutków podnoszenia wynagrodzeń nauczycieli; kolejne niedoszacowania subwencji w latach 2018, 2019 i 2020 szacuje się na kwotę 4,6 mld zł. Mimo zapewnień resortu edukacji, że zmiana ustroju szkolnego, wprowadzana od roku 2016 nie obciąży samorządów, zostały one zmuszone do wielu inwestycji o łącznej wartości przewyższających 5 mld zł (budowa lub modernizacja pracowni, podział pomieszczeń dla pozyskania dodatkowych sal dydaktycznych, dostosowanie łazienek i zakup wyposażenia itd.).

- To nie są przypuszczenia, a fakty, z których należy wciągnąć jak najszybciej wnioski i podjąć pilnie działania, które powstrzymają destrukcję systemu edukacji w Polsce, poczynając od opracowania i wdrożenia długookresowej strategii działania i finasowania tego systemu - piszą w stanowisku samorządowcy.

Odrodzone samorządy terytorialne w Polsce od początku swojego samodzielnego działania, czyli od 30 lat, widząc konsekwencje braku dbałości o ekologię przez dziesiątki lat i zapóźnienia cywilizacyjne okresu PRL, zrealizowały wiele kosztownych inwestycji chroniących środowisko i poprawiających jakość życia ludzi. Często przejmowały wiodącą rolę w działaniach na rzecz klimatu i środowiska, wdrażając ambitne plany działań na rzecz zrównoważonego środowiska.

W polskich miastach mieszka ok. 23 mln osób, co stanowi 60 proc. populacji kraju. Wysoki poziom urbanizacji oznacza, że zmiany klimatu będą miały szczególnie istotny wpływ na rozwój miast i jakość życia mieszkańców. Dlatego miasta walcząc o lepszy klimat i zdrowsze miejsca do życia, podejmowały i wciąż podejmują na masową skalę inwestycje w celu ochrony środowiska z ogromnym udziałem środków własnych oraz pozyskanych ze źródeł zewnętrznych.

To dzięki ich staraniom powstały m.in.: dziesiątki tysięcy kilometrów sieci kanalizacyjnych i tysiące kilometrów sieci ciepłowniczych, oczyszczalnie ścieków, działa w miastach ekologiczny transport publiczny, są wdrażane programy „Czyste powietrze”, ograniczające niską emisję, termomodernizacyjne dla budynków publicznych oraz prywatnych, adaptacji do zmian klimatu czy edukacyjne dla mieszkańców, budowane instalacje z odnawialnymi źródłami energii i realizowane liczne, często innowacyjne przedsięwzięcia, poprawiające jakość powietrza i efektywność energetyczną.

Samorządy lokalne nawiązują również aktywną współpracę międzynarodową w tej dziedzinie i realizują wspólnie z innymi gminami oraz organizacjami ambitne projekty na rzecz ochrony klimatu (Porozumienie Burmistrzów), dzielą się dobrymi praktykami.

- Pomimo tych wysiłków nie jesteśmy w stanie sami sprostać wszystkim lokalnym wyzwaniom związanym z powstrzymaniem postępującej degradacji środowiska i coraz gwałtowniejszym zmianom klimatycznym, takich jak globalne ocieplenie. Nie chcąc biernie czekać na zbliżającą się, potencjalną katastrofę klimatyczną i pragnąc podejmować na szerszą skalę ambitne zadania chroniące środowisko i przeciwdziałające zmianom klimatycznym, których domagają się mieszkańcy - piszą w stanowisku samorządowcy.

Jakie są oczekiwania od polskiego rządu? Przede wszystkim wywiązania się z odpowiedzialności w ramach polityki klimatycznej UE (neutralność klimatyczna, Europejski Zielony Ład, fundusz sprawiedliwej transformacji) na poziomie krajowym; większego faktycznego i kompleksowego wsparcia finansowego działań proklimatycznych, dotyczących np. ograniczenia niskiej emisji czy OZE, podejmowanych przez miasta i gminy, które udowodniły już swoje zaangażowanie w ochronę środowiska i determinację w realizowaniu inwestycji poprawiających jego jakość;
uznania gmin i miast oraz ich związków za partnerów w tworzeniu i we wdrażaniu krajowej polityki klimatycznej i energetycznej, na równi z przedsiębiorstwami energetycznymi i innymi podmiotami; wsparcia dla energetyki i przemysłów energochłonnych; spójnych przepisów antysmogowych, a także rzetelnych analiz potrzeb obszarów najbardziej zagrożonych, do których powinny być kierowane programy pomocowe; konsekwentnego wspierania innych działań ekologicznych naszych miast, mających na celu zagospodarowanie odpadów i eliminowanie plastiku, w tym przywrócenia lokalnych funduszy ochrony środowiska.

POLECAMY RÓWNIEŻ: