NASI POWSTAŃCY: Mieczysław Kończak (1883-1937) z Krotoszyna

O Mieczysławie Kończaku mówi się z okazji kolejnych rocznic Powstania Wielkopolskiego w Krotoszynie, jednak okazuje się, że postać ta jest trochę w Krotoszynie zapomniana, szczególnie jeżeli chodzi o jego pozostałą działalność.

Mieczysław Kończak urodził się 28 grudnia 1883 r. w Krotoszynie, jako syn Franciszka Kończaka i Jadwigi Klarowicz. Miał rodzeństwo: Karola (1882-1883), Wojciecha (1885-1885) i Mariannę Ludwikę (1886-1891. Przy porodzie najmłodszej siostry, jego matka zmarła, gdy on miał zaledwie 3 lata. Z zawodu był kupcem i restauratorem. W okresie międzywojennym prowadził własną restaurację przy ul. Rynek 2 w Krotoszynie, z kolei przy ul. Wolności miał sklep kolonialny.

Mieczysław Kończak jest kojarzony w Krotoszynie głównie przy okazji kolejnych rocznic wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Warto dokładnie prześledzić jego rolę w tym wydarzeniu. 20 grudnia 1918 r. został wysłany do Poznania na kurs instruktorów Straż Ludowych. W czasie Powstania Wielkopolskiego był członkiem Wydziału Wykonawczego Rady Ludowej, naczelnikiem Straży Ludowej w Krotoszynie oraz dowódcą Drużyn Bojowych w Krotoszynie. Jego nazwisko często przewija się w monografiach nt. Powstania Wielkopolskiego, jak i wielu wspomnieniach Powstańców Wielkopolskich (głównie powojennych). Co ważne, pojawia się też na zdjęciu ze Stanisławem Przybylskim, Stanisławem Sękowskim, Janem Hoffmanem i Władysławem Rybakowskim, którzy wyzwalali koszary krotoszyńskie 1 stycznia 1919 r., co może być też kojarzone, że brał udział w tej akcji. Jednak w przeciwieństwie do wspomnianych, Mieczysław Kończak nie brał w niej udziału.

Prawdopodobnie już w okresie zaborów należał do Ochotniczej Straży Pożarnej w Krotoszynie, w której był ogniomistrzem w latach 1919-1922 i prezesem w latach 1934-1937 (do śmierci). Pod koniec lat 20. XX w (na pewno po 1926 r.) został prezesem Bractwa Strzeleckiego miasta Krotoszyna, które od 1932 r. nosiło nazwę Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Krotoszynie i funkcję swą piastował do 1932 r., kiedy to przegrał w wyborach z Michałem Szychem. Do końca życia był jednak komendantem Okręgu Ostrowskiego Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP.

Mieczysław Kończak w 1933 r. został prezesem Towarzystwa Właścicieli Domów i Nieruchomości w Krotoszynie (stowarzyszenie liczyło 92 członków). Był również założycielem i w latach 1921-1925 prezesem Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Krotoszynie (organizacji kombatanckiej), członkiem Zarządu Centralnego Komitetu Organizacyjnego Powstańców byłych Straży i Rad Ludowych, Rad Żołnierskich, Straży Bezpieczeństwa i organizacji tajnych z powstania 1918/1919. Był też członkiem wielu innych organizacji. Zmarł 1 sierpnia 1937 r. w Krotoszynie i spoczął 5 sierpnia 1937 r. na cmentarzu przy ul. Raszkowskiej. Jego żoną była Melania Łucja z d. Szostak (1893-1973).

Pisząc niniejszy tekst oparłem się na niniejszych publikacjach:

• Wieliczka Zygmunt, „_Od Prosny po Rawicz. Wspomnienia z powstania wielkopolskiego 1918-1919_”, Poznań 1931, s. 81, 84
• Nekrolog w Kurierze Poznańskim w nr 348 z 4 sierpnia 1937 r. s. 10
• Nekrolog w Krotoszyńskim Orędowniku Powiatowym nr 62 z 4 sierpnia 1937 r., s. 3
• „O walnym zebraniu Towarzystwa Właścicieli Domów i Nieruchomości" w Krotoszyńskim Orędowniku Powiatowym nr 25 z 29 marca 1933 r.
• Informacja o restauracji z Krotoszyńskiego Orędownika Powiatowego nr 102 z 30 grudnia 1933 r.
• Sadkowski Jan (wł. Bolewski Jan Władysław), „Krotoszyn w Powstaniu 1918/1919 roku", Ostrów 1936, s. 45, 47
• Akta metrykalne jego i rodzeństwa
• Akta z Archiwum Państwowego w Poznaniu nt. Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Krotoszynie w okresie międzywojennym (protokoły 53/269/0 sygn. 542)
• Kronika Ochotniczej Straży Pożarnej z 1947 r.
• Rocznik Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP na Rok 1938

Niestety ani kronika Ochotniczej Straży Pożarnej w Krotoszynie, ani kronika Kurkowego Bractwa w Krotoszynie nie zawierają zdjęć Mieczysława Kończaka. Prezentowane zdjęcie pochodzi z Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie i przedstawia naszego bohatera w okresie Powstania Wielkopolskiego („umundurowanie" sprzed wprowadzenia regulaminu, czyli okres tzw. „wczesny). Dlatego, jeżeli ktoś posiada zdjęcia Mieczysława Kończaka prosimy o przesłanie ich na maila: [email protected]