Nasi Powstańcy: Antoni Warchalewski z Kobylina [ZDJĘCIA]

Dokładnie 2 sierpnia na naszym portalu internetowym pojawił się artykuł o Maksymilianie Warchalewskim, 18-letnim kupcu z Kobylina, który zginął w katastrofie morskiej koło Świnoujścia.

Od tej tragedii minęło 104 lata. Zginął w niej kobylinianin Maksymilian Warchalewski [ZDJĘCIA]

Przypomnijmy pokrótce tę historię. Na cmentarzu w Kobylinie znajduje się grób niespełna 18-letniego Maksymiliana Warchalewskiego. Jego zdjęcie już pękło na pół, a grób jest stary. Zainteresował mnie ten grób i dopisek o katastrofie morskiej, dlatego postanowiłem poszukać, jak do-szło do tej katastrofy.

Według daty na pomniku urodził się Maksymilian Warchalewski 21 września 1895 r. i zginął w katastrofie na morzu niedaleko Świnoujścia 7 sierpnia 1913 r.

- Łódź motorowa „Fryderyk Karol”, na której znajdowało się 24 osób wypłynęła na morze, gdzie wywróciła się w oddaleniu pół kilometra od brzegu. Z tonących uratowano tylko 7 osób, tak że 17 utonęło lub nie ma o nich żadnej wiadomości - donosił Kurier Poznański (zachowaliśmy oryginalną pisownię). Jednego z nich uratowano i ostateczności w katastrofie zginęło 16 osób, w tym jeden Polak - Maksymilian Warchalewski.

W piątek, 3 listopada skontaktowała się z nami pani Monika Warchalewska, która po przeczytaniu tego artykułu odwiedziła grób wspomnianego Maksymiliana Warchalewskiego oraz naszą redakcję.

Okazało się, że Maksymilian Warchalewski był bratem jej dziadka - Antoniego Warchalewskiego, którego ciekawą historię chcieliśmy zaprezentować.

Antoni Warchalewski urodził się 16 stycznia 1893 r. jako syn Ignacego Warchalewskiego i Teofili z d. Chudej. Był on bratem Maksymiliana (ur. 1895 r.), Franciszka Józefa (ur. 1898 r.) i Franciszka (ur. 1900 r.). Tak, jak jego rodzeństwo, przyszedł na świat w Kobylinie.

Był śpiewakiem operowym (baryton). Jeszcze przed I wojną światową występował w Berlinie. Gdy wybuchła I wojna światowa, Antoni Warchalewski wziął w niej udział. Został zwerbowany do armii Cesarstwa Niemieckiego i był nawet w trakcie walk ranny.

Antoni Warchalewski wziął udział w Powstaniu Wielkopolskim. 3 stycznia 1919 r. brał udział w wyzwalaniu Kobylina. Zdaniem Stanisława Świderskiego (tak wynika z jego wspomnień) dwóch ludzi o nazwisku Warchalewski brało udział w wyzwoleniu Kobylina. Poza Antonim również Franciszek. Później Antoni Warchalewski znalazł się w kompanii kobylińskiej pod dowództwem Ignacego Gajowczyka.

- Ze zebranych utworzono trzy plutony pod dowództwem sierżantów: Jana Paluszkiewicza, Edwarda Ciesielskiego i Michała Wawrzynowicza, którzy otrzymali rozkaz od komendanta odmaszerowania w kierunku kolei, poczty i ratusza, aby przejąc władzę w ręce polskie i tym samym oswobodzić po 126 latach niewoli miasto Kobylin, co się też w całej pełni i bez rozlewu krwi udało. Zaznaczyć wypada, że po przejęciu ratusza 70 letni Ob. Feliks Peisert strącił z ratusza znienawidzonego orła pruskiego - pisał po latach od tego wydarzenia Stanisław Świderski w swoich wspomnieniach.

Brał udział w walkach na odcinku: Zduny - Miejska Górka - Rawicz - Leszno do 18 lutego 1919 r. Już 19 lutego 1919 r. został odkomenderowany do I Batalionu Radiotelegraficznego, który stacjonował w Cytadeli w Poznaniu. Służbę zakończył w października 1919 r. w stopniu sierżanta.

Już w od 1919 r. do 1928 r. zaczął występować na deskach Teatru Wielkiego w Poznaniu. W swoim repertuarze miał ponad 50 oper i operetek. Po wojnie był dyrektorem administracyjnym Operetki Poznańskiej. Śpiewał też często podczas mszy św. w kaplicy Zgromadzenia Misjonarzy Ducha w Puszczykowie, na którego cmentarzu spoczął po śmierci 28 września 1971 r.

Był mężem Janiny z d. Molendy, córką Jana Molendy i Michaliny z d. Kaczanowskiej. Antoni Warchalewski i Janina Molenda wzięli ślub 27 października 1934 r. w Poznaniu na Starym Mieście.

Antoni Warchalewski był odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (8 marca 1958 r.) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (23 grudnia 1967 r.).

Jego synem był prof. dr hab. Jerzy Ryszard Warchalewski (1940-2012), Kierownik Katedry Biochemii i Analizy Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (2003-2009).