Krotoszynianin spod Monte Cassino

Młodość
Marian Talaga urodził się 17 lutego 1914 r. w Krotoszynie, jako syn Michała (1884-?) i Franciszki (1886-1942). Miał równie brata Jana (1911-1994). Przed wybuchem II Wojny Światowej skończył Seminarium Nauczycielskie przy ul. Zdunowskiej w Krotoszynie. Mieszkał na dawnej ul. Kaliskiej, czyli na ul. Powstańców Wielkopolskich obecnie. W 1939 r. został zmobilizowany (prawdopodobnie do 56 pp Wlkp, lecz są to jedynie moje przypuszczenia) i trafił do niewoli sowieckiej.

Niechęć do sowietów
Marian Talaga ponoć rzadko wspominał historię wojenną. Niechęcią darzył sowietów, którzy zamordowali w 1940 r. wielu z jego kolegów. Jemu udało się przeżyć sowiecką niewolę. Choć nie opowiadał o niej bezpośrednio to pewne zachowania argumentują niechęć do wschodnich sąsiadów. – Jego żona Maria wspominała sytuację, że znajomi przyjechali do nich do Wielkiej Brytanii z Polski i nawiązała się rozmowa polityczna. Gość zaczął wychwalać Związek Radziecki, a wuj po prostu opuścił towarzystwo, poszedł do swojego pokoju na górze i zszedł jak już nikogo nie było. Ciocia zapytała: Dlaczego wyszedłeś? On odparł, że gdyby nie wyszedł to musiałby gościa z Polski spoliczkować – opisał nam krewny Mariana Talagi, Sebastian Czachor.

W służbie u generała Władysława Andersa
Jego dalszych losów możemy się jedynie domyślać. Na wschodzie musiał wstąpić do Armii Generała Władysława Andersa i razem z jego wojskami przedostać się ze Związku Radzieckiego, przez Iran, Irak i Afrykę Północną do Włoch. Tam w składzie 3 Dywizji Strzelców Karpackich wziął udział w bitwie pod Monte Cassino. – Wiem, że został ranny w udo. Kula szczęśliwie ominęła tętnicę udową – dodał Sebastian Czachor. Bitwa pod Monte Cassino była przełomowym wydarzeniem, jeśli chodzi o przełamanie niemieckiej Linii Gustawa. Następnie wziął walczył nad stokami Apeninu Toskańskiego pod Pescarą i w nad rzeką Chienti. 17 lipca jednostka zajęła miasto Offagna, a dzień później Ankonę. Po ciężkich walkach udało im się przekroczyć rzekę Scapezzano. To jednak nie koniec wojennej cieki Talagi.

Wyzwoliciel Bolonii!
Jesienią 1944 r. powstał 9 Boloński Batalion Strzelców Karpackich pod dowództwem majora Józefa Różańskiego, do którego trafił Marian Talaga. Oddział ten zasłużył się najbardziej wkroczeniem do Bolonii 21 kwietnia 1945 r. Była to jedna z największych bitew pod koniec II Wojny Światowej. Polacy wkroczyli do miasta witani owacyjnie i ochoczo. W 1947 r. żołnierze batalionu zostali zdemobilizowani. Przy demobilizacji Marian Talaga posiadał stopień podporucznika. Jako ciekawostkę warto dodać, że do tego oddziału przydzielono uwolnionego w 1945 r. porucznika Leona Pająka, który został nawet dowódcą 4 kompanii tego batalionu. Był to jeden z pięciu oficerów broniących sześć lat wcześniej Westerplatte!

Wzór bohatera i patrioty!
– Marian Talaga był mężem siostry mojego dziadka. Jest to dla mnie wzór bohatera i patrioty. Zmarł on w 1993 r.. Jego prochy zostały drogą lotniczą sprowadzone do Polski. Największym życiowym zaszczytem było dla mnie to, że mogłem podczas pogrzebu osobiście zanieść jego prochy do grobu – zakończył Sebastian Czachor. Marian Talaga zmarł 7 grudnia 1993 r. w Birmingham i został pochowany w grobie jego matki. Żoną Mariana Talagi była Maria z d. Czachor, która po śmierci męża przyjechała do Krotoszyna. Zmarła tutaj i została pochowana w nieoznaczonym grobie. Małżeństwo nie miało dzieci.

Wielokrotnie odznaczony
Posiadał on polskie odznaczenia, takie jak: Krzyż Walecznych (wydanie zachodnie), Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Wojska, Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (nr 13247), Odznaka Pamiątkową 3 Dywizji Strzelców Karpackich oraz Odznaka 9 Bolońskiego Batalionu Strzelców Karpackich. Z brytyjskim odznaczeń posiadał: Gwiazdę za wojnę 1939-1945 (1939-45 Star), Gwiazdę Włoch (Italy Star), Medal Obrony (The Defence Medal) oraz Medal za Wojnę 1939-1945 (The War Medal 1939-1945). Otrzymał też od Senatu Bolonii medal pamiątkowy pn. Al liberatori che primi entrarono in Bologna 21 Aprile 1945 – per benemerenza (Oswobodzicielom, którzy pierwsi weszli do Bolonii 21 kwietnia 1945 – w dowód zasługi). Warto podkreślić, śe odznaczenie to dostało tylko 215 żołnierzy polskich! (Marian Talaga otrzymał medal z nr 93).
Cześć Jego Pamięci!

Arch. Sebastiana Czachora