Franciszek Gałecki: pogromca Turków pod Wiedniem

Franciszek Gałecki urodził się ok. 1645 r. w Gałkach na Mazowszu, jako syn Tomasza Gałeckiego oraz Anny zd. Chlebowskiej. Kariera wojskowa Franciszka Gałeckiego rozpoczęła się gdy wziął udział w wojnie polsko-tureckiej. W trakcie wyprawy na czambuły w 1672 r. wziął udział w bitwie pod Kałuszynem w październiku 1672 r.

Chocimski epizod właściciela Krotoszyna
Generał-adiutant Franciszek Gałecki wziął udział w II bitwie pod Chocimiem 10-11 listopada 1673 r. W bitwie wziął udział regiment Jana Sobieskiego, marszałka i hetmana wielkiego koronnego, pod dowództwem Franciszka Gałeckiego, starosty bydgoskiego. Liczył on 569 jazdy.

Chwała pod Wiedniem
Franciszek Gałecki kolejne lata spędził na walkach z Turkami i Tatarami, a za swoje zasługi otrzymał starostwo bydgoskie od króla Jana III Sobieskiego. W 1679 r. został marszałkiem sejmiku ziemian lwowskich, a potem - kuchmistrzem wielkim koronnym. W 1683 r. wziął udział w kampanii wiedeńskiej. W trakcie bitwy pod Wiedniem walczył na prawym skrzydle. Po bitwie udał się do Leopolda I Habsburga, cesarza austriackiego z podarunkami od polskiego króla. Bitwa pod Wiedniem, która odbyła się 12 września 1683 r. odbyła się między wojskami polsko-austriacko-niemieckimi a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą Kary Mustafy. Uderzenie wojsk koalicyjnych zakończyło zagrażać Europie ze strony tureckiej.

„Ten hultaj Gałecki”
Królowa Marysieńka ujęła go w swoich listach do króla. – Nie mogę strawić, że ten hultaj Gałecki przywłaszczył sobie co najpiękniejsze tureckie łupy. Jmp. Szumlański powiada, że za jeden reszond mógłby mu dać 24 tysiące franków. Jeżeli jego czeladź wzięła ten rząd z innego namiotu niż namiot wezyra albo jeżeli on sam zabrał go jakiemuś Turkowi, który konia dosiadał, no to jeszcze - jeżeli jednak ten rząd pochodzi z namiotów, o których nie wiedział, że są namiotami wezyra albo też z tych, o których mu nie powiedziano, że Wci przypadają w udziale, to okradł Wć, bo przecież Wć wydałeś rozkaz, żeby zabezpieczono te namioty, ponieważ przypadają Wci, on zaś wbrew rozkazowi wziął stamtąd dla siebie co najpiękniejsze rzecz – pisała Marysieńka do swojego męża, Jana III Sobieskiego w listach, które się zachowały.

Krotoszyński epizod
W 1692 r. Franciszek Gałecki przejął ziemie krotoszyńskie od rodu Rozdrażewskich. W tym czasie dziedzic pożyczał spore sumy. Sam majątek Rozdrażewskich był mocno zadłużony. Ujmując to krótko, miał on długi u: Filipiny von Heyter Rozdrażewskiej, Poniatowskich, Umińskich, Gruszczyńskich, czy Duninów. Franciszek Gałecki zmarł w 1711 r. Gałecki pod koniec życia stał po stronie króla Augusta II. Ironią było, że przeciwnikiem Sasa był król Stanisław Leszczyński, który był też właścicielem... m.in. Baszkowa, Kobylina czy Zdun. W wyniku wojny północnej Gałecki trafił nawet na 3 lata do szwedzkiej niewoli. Wojna ta odcisnęła również piętno na naszych ziemiach. W 1704 r. wojska szwedzkie ścigały Sasów, którzy oszczędzili Krotoszyn, jako miasto swojego sprzymierzeńca, ale spalili Kobylin, jako własność Leszczyńskiego. Nie wiemy z kolei jak zachowali się Szwedzi w mieście swojego rywala, jednak w 1702 r. burmistrz Krotoszyna, z radą, wójtem, ławnikami i cechmistrzami pożyczyli pieniądze od bractwa strzeleckiego na: –Gwałtowną potrzebę tj. na prowiant dla Szwedów, któryśmy zasłali do Zdunów i Odolanowa, a którą to sumę powinni będziemy oddawać i rzetelnie wyliczyć za najpierwszem wybraniem z kontrybucji na ekspedycję szwedzką uchwalonej – pisał Kazimierz Krotoski w swym dziele o Krotoszynie.

Bitwa pod Krotoszynem
Dodatkowo 28 czerwca 1712 r. doszło do bitwy pod Krotoszynem między wojskami Franciszka Brzuchowskiego, zwolennikami Augusta II a wojskami Jana Grudzińskiego, zwolennikami Stanisława Leszczyńskiego. Wygrali oczywiście ci pierwsi. Jednak bitwa ta też mogła mieć wpływ na mieszkańców. – Że Krotoszyn Gałeckiego wskutek wyprawy Grudzińskiego uległ częściowej pożodze, fakt ten poświadcza ówczesny proboszcz Antoni Baczewski, podając w notatce, że obejmując (…) probostwo krotoszyńskie, znalazł starą farę (…) w złym stanie, a budynki mieszkalne i gospodarcze całkiem spustoszone – pisał Krotoski. Majątek Gałeckiego przejęli w 1725 r. Potoccy.

Życie prywatne
Franciszek Zygmunt Gałecki był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną generała była Katarzyna Soniewska, a drugą – Rozalia Dzieduszycka. Pierwszy ślub odbył się w 1678 r., natomiast drugi – w 1683 r. Żony wniosły w jego majątek spory posag. Jedynym jego dzieckiem była (po drugiej żonie) córka Zofia Anna.

Majątek Franciszka Gałeckiego
Ponadto w 1691 r. zakupił od Przeradowskiej ziemie na Podolu, m.in. Kossów, Różnów, Nowosielice. Łącznie 20 wsi i miasto Zabłudów w Małopolsce Wschodniej. W skład jego ziem (z terenu naszych okolic) wchodziły takie miejscowości jak: Krotoszyn, Tomnice, Dąbrowa, Durzyn, Biadki, Gorzupia, Bożacin, Stary Krotoszyn, Benice, Skałów, Suśnia, Wrotków, Kaniew, Wielowieś, Kromolice, Unisław, Rozdrażew, Dzielice, Grębów, Trzemeszno, Wolenice, Orpiszew, Świnków, Koryta, Kobierno czy Janków Zaleśny. Krótko można ująć, że Franciszek Zygmunt Gałecki żył w trudnych czasach, kiedy to Rzeczpospolita Obojga Narodów chyliła się ku upadkowi.

*****