Dbajmy o własne zdrowie. Strzeżmy się czerniaka

Czym jest czerniak?

Czerniak to nowotwór złośliwy, powstający na skórze z komórek barwnikowych zwanych melanocytami. Podstawowym objawem są widoczne zmiany na skórze. Może pojawić się także w innych miejscach
na ciele, również w obrębie ust, nosa i gałki ocznej. Najczęściej występującym jest czerniak powstający ze znamion barwnikowych, najcięższą postacią jest czerniak guzkowy.

Czynniki ryzyka:

• Jasny fenotyp skóry.
• Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV (słońce, solarium).
• Poważne oparzenia słoneczne skóry, również w dzieciństwie.
• Czerniak skóry w rodzinie.
• Mnogie znamiona, oraz zespół znamion atypowych.
ABCDE samokontroli znamion
Zmiany w obrębie znamienia, budzące niepokój onkologiczny, są określane jako reguła ABCDE- Freidmana i Rigela:
• A (ang. asymetry) asymetria, zmiana kształtu znamienia z okrągłej na niesymetryczną;
• B (ang. border) brzegi, poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia;
• C (ang. colour) czerwony, czarny lub niejednorodny kolor;
• D (ang. diameter) duży rozmiar, średnica znamienia powyżej 6 mm;
• E (ang. evolving over time) ewolucja, postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Wykrywanie czerniaka na wczesnym etapie zaawansowania jest priorytetem w walce o zmniejszenie śmiertelności dlatego regularnie wykonuj samobadanie. Warto jest sfotografować zmiany i porównywać ich stan po miesiącu, dwóch.
SPF
SPF (Sun Protection Factor) jest to wskaźnik ochrony przed promieniowaniem słonecznym. Kremy z wysokim filtrem bezwzględnie powinny stosować dzieci, pacjenci po przeszczepach narządów, po zabiegach z zakresu medycyny estetycznej, oraz osoby ze skłonnością do występowania przebarwień i przyjmujące leki światłouczulające.

Rodzaje filtrów:

• niski 2-4-6 SPF;
• średni 8–10–12 SPF;
• wysoki 15–20–25 SPF;
• bardzo wysoki 30–40–50 SPF;
• ultra wysoki 50+ SPF.
Preparaty z filtrami powinno się stosować:
• przy ekspozycji na słońce przez cały rok;
• 15-20 minut przed wyjściem domu;
• co około 2-3 godziny w ciągu dnia;
• po wyjściu z kąpieli (np. w morzu lub jeziorze).
Należy pamiętać, aby przed szkodliwym promieniowaniem chronić nie
tylko skórę, ale włosy, usta i oczy.

Profilaktyka

Czerniak złośliwy jest najbardziej podstępnym nowotworem skóry, dlatego ważne jest stosowanie kilku prostych zasad profilaktycznych:
• unikaj opalania się w godzinach 11:00-15:00;
• zwracaj uwagę na wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej kremów z filtrami i stosuj je przez cały rok (latem stosuj kremy z wysokim filtrem min. 30 SPF);
• noś czapkę, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV, oraz ubrania zasłaniające ciało (koszule z długimi rękawami, długie spodnie);
• zrezygnuj z solarium i lamp UV;
• wykonuj samobadanie znamion, jeżeli zauważysz niepokojące zmiany skonsultuj je z lekarzem.
• odżywiaj się zdrowo - wskazane jest spożywanie warzyw, owoców i nabiału.