200 lat temu powstało Księstwo Krotoszyńskie [ZDJĘCIA]

W maju 1819 mocą decyzji króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III Hohenzolerna powstało Księstwo Krotoszyńskie. Obejmowało one powiaty: krotoszyński i odolanowski (Krotoszyn, Sulmierzyce i Odolanów), 24 kompleksy ziemskie, 36 samodzielnych majątków, 16 gmin, czyli 25 tys. hektarów, z czego połowa zalesionych. Pierwszym księciem krotoszyńskim został Aleksander. Do Krotoszyna przyjechał on po raz pierwszy w 1820 r. Sporo informacji o tym rodzie daje nam „Gothaischer genealogischer Hofkalender nebst diplomatischstatistischem” z 1829 r.

Pierwszy książę
Karl Alexander von Thurn und Taxis urodził się 22 lutego 1770 r. w Ratyzbonie jako syn Karola Anzelma von Thurn i Taxis i Auguste von Württemberg. Studiował w Strasburgu, Würzburgu i Moguncji. 25 maja 1789 r. poślubił w Neustrelitz-Therese Mathilde Meklemburgii (1773-1839). Był założycielem firmy „Thurnund- Taxis post”. Miał ośmioro dzieci: Charlotte’y (1790-1790), Georga (1792-1795), Marii (1794- 1874), Luise’a (1798-1798), Marii (1800-1870), Maximiliana (1802-1871) oraz Wilhelma (1805-1825). Książę zmarł w zamku Schloss 15 lipca 1827 r. W 1824 r. był w Lutogniewie jako ojciec chrzestny. Dziecku nadano takie same imiona Karol Aleksander. Rodzicami byli Franciszek Moras i Anna z d. Szostaczyk, chrzestną Apolonia Swiętaszkowa .

Drugi książę
Następcą księcia został Maksymilian Karol. Urodził się on 3 listopada 1802 r. w Ratyzbonie. Podporucznikiem został w wieku... 9 lat mocą dekretu królewskiego i przydzielono go do 4 Regimentu Kawalerii Bawarskiej. Nauki pobierał w Hofwyl w Szwajcarii. 25 sierpnia 1828 r. wziął ślub z Wilhelmine von Dörnberg, która zmarła 14 maja 1835 r., a książę ponownie ożenił się. Jego żoną została 14 stycznia 1839 r. Matylda Zofia zu Oettingen-Oettingen. Syn i następca Maximilian Anton von Thurn und Taxis, zmarł – 26 czerwca 1867 r., a Maksymilian Karol zmarł 10 listopada 1871 r.

Trzeci książę
Następcą został syn Maksymiliana Antona, wnuk Maksymiliana Karola, czyli Maximilian Maria Karl Joseph Gabriel Lamoral von Thurn und Taxis. Urodził się on 24 czerwca 1862 r. w zamku Taxis koło Dischingen. Jego matką była Helena Karolina Wittelsbach. Studiował na uniwersytetach w Bonn, Getyndze i Strasburgu. Praktycznie samodzielność uzyskał w 21. roku swojego życia. Zmarł 2 czerwca 1885 w Ratyzbonie w wieku niespełna 33 lat. Nie miał żony i dzieci.

Ostatni książę
Jego miejsce zajął młodszy brat, Albert I. Maria Joseph Maximilian Lamoral von Thurn und Taxis. Urodził się on 8 maja 1867 w Ratyzbonie. 5 lipca 1890 roku poślubił w Budapeszcie arcyksiężniczkę Małgorzatę Klementynę Austriacką (1870-1955). W 1919 r. książę założył kuchnię dla potrzebujących. Od 1923 r. kuchnia była otwarta na stałe i dziennie wydawano z niej 400 posiłków! Otrzymał on również tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu w Innsbrucku. Razem z żoną doczekali się ośmioro dzieci, wśród nich byli: Franz (1893– 1971), Joseph (1895–1895), Karl (1898–1982), Ludwig (1901–1933), Max (1902–1994), Elisabeth (1903–1976), Raphael (1906– 1993) oraz Philipp (1908–1964). Książę Albert zmarł 22 stycznia 1952 roku w Regensburgu.

Następstwa
W Dzienniku Ustaw pozycji 803 znajdziemy informację o tym jaki los czekał dobra krotoszyńskie. – Rozporządzenie Prezydenta z dnia 7 października 1927 r. (…) postanawiam co następuje: Art. 1. Do obszaru gospodarstw wzorowych tworzonych przy parcelacji dóbr Krotoszyńskich i Odolanowskich, przejętych przez własność Państwa na zasadzie uchwały Komitetu Likwidacyjnego w Poznaniu z dnia 22 kwietnia 1927 r., mają zastosowanie postanowienia końcowe (…) – czytamy. Pod dekretem podpisali się m.in. Prezydent RP Ignacy Mościcki oraz Premier Józef Piłsudski, a także wszyscy ministrowie Rządu RP. A co z Thurn und Taxisami? Po śmierci Alberta głową rodziny został Franz Joseph von Thurn und Taxis (1893-1971). Jego jedyny syn Gabriel zginął 17 grudnia 1942 roku w bitwie pod Stalingradem (miał 20 lat), więc tytuł głowy rodu przypadł bratankowi Johannesowi von Thurn und Taxis (1926-1990, synowi Augusta), a po jego śmierci – synowi Albertowi Marii Lamoral Miguelowi Johannesowi Gabrielowi von Thurn und Taxis. Ma on 33 lata, jest biznesmenem i kierowcą wyścigowym i jest prawnukiem ostatniego księcia krotoszyńskiego.
*****