120-lecie powstania ruchu ogrodnictwa działkowego na ziemiach polskich w Koźminie [ZDJĘCIA + FILMY]

Uroczystość rozpoczęła się o godz.11.00 przemarszem od koźmińskiego Zamku pod Pomnik Wolności, gdzie zostały złożone wiązanki kwiatów.

ZOBACZ UROCZYSTY PRZEMARSZ

Dalsze uroczystości odbywały się na terenie ogrodu. Po powitaniu Prezesa PZD i uczestników przez delegację Zarządu ROD im. Powstańców Wielkopolskich posadzono oficjalnie drzewko jubileuszowe.

ZOBACZ POSADZENIE JUBILEUSZOWEGO DRZEWKA

Głos zabierało wielu gości m.in. burmistrz Koźmina – Maciej Bratborski, który życzył działkowcom wielu osobistych sukcesów i dalszego rozwoju. Wręczono również odznaczenia związkowe. Imprezie towarzyszył koncert zespołu muzycznego i Koźmińskiej Orkiestry Dętej, a także wystawa historii koźmińskiego ogrodu i Zespołu Szkół Rolniczych im. J. Marcińca.

Przedstawiono również historię ROD w Koźminie.

Pierwsza wzmianka dotycząca ogrodów działkowych w Koźminie zawarta jest w dokumencie wydanym przez Andrzeja Górkę na zamku koźmińskim 7 listopada 1575 r.

Akta wymiaru ogrodów na Błoniu leżących zrobione w roku 1824 dnia 14 czerwca otwierają historię ogrodu. „Ogólnie długość ogrodów rachując od kościoła św. Trójcy aż do Błonia jest 830 łokci, szerokość od drogi poznańskiej (dziś ta sama nazwa) aż do drogi oberskiej (dziś ul. Cieszyńskiego) jest 350 łokci. Podkreślić należy, że aktualny ogród działkowy znajduje się na tym samym terenie. W dobrym stanie zachował s.ę też kościółek św. Trójcy z r. 1570. Na podstawie spisu działki otrzymało 233 działkowców. W zachowanym Statucie miasta Koźmina z 30 września 1840 r. w § zawarte są dane dot. Ogrodów: położenie, obszar i ich stan prawny. Z tego samego roku jest zestawienie opłat za dzierżawę ogrodów. Zawiera ona 176 nazwisk z podaną wielkością działek oraz ogólną sumą jaką należy wpłacić do kasy magistratu.

W kolejnym dokumencie z 1842 zachował się szkic lokalizacji ogrodów działkowych na obszarze m. Koźmina pt. „Koźmin – łąki, ogrody warzywne i prowadzące przez te ogrody drogi. Ogrody warzywne zlokalizowane są przy naszym ogrodzie. Szkic wykonał Stanisław Kolaśkiewicz, a podpisał burmistrz miasta Krantz.”

Ostatni dokument pochodzi z 20 lutego 1870 r. Jest to pismo 166 obywateli (własnoręczne podpisy) do magistratu z prośbą o przywrócenie zasad podziału ogrodów z czasów Burmistrza Krantza. Protest spowodowany był nowym podziałem działek jaki przeprowadził Burmistrz Rex bez zgody ich użytkowników.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. nadzór nad działkami obejmuje pracownik Urzędu Miasta. Uprawiano głownie żyto i ziemniaki. W dniu 28 września 1921 r. na posiedzeniu Rady Miejskiej omówiono wydzierżawienie ogrodów dla bezrobotnych. Ustalono opłatę w wysokości 1 centnara żyta z morgi płatną 1 października i 1 kwietnia wg średniej ceny ustanowionej w tym czasie giełdzie.

W r. 1927 odbyły się 2 posiedzenia Rady Miejskiej z tematyką ogrodów działkowych. Na pierwszym 15 maja miasto oddało za minimalną dzierżawę 50 mórg na ogrody działkowe dla ubogiej ludności. Na drugim 21 listopada złożono informację , ze na 14 ha urządzono ogrody działkowe dla ubogiej ludności. Wielkość działki nie mogła być większa niż 650 m2. Był to kolejny podział na mniejsze działki, które otrzymało 259 osób. Zorganizowano również ogródki działkowe dla dzieci o obszarze 650 m2 z których bezpłatnie skorzystało 70 dzieci.

Rok 1936 rozpoczął się w ogrodzie nowym podziałem powierzchni. Uboga ludność domagała się mniejszych działek, aby je mogło więcej osób dostać. Z inicjatywy burmistrza m. Koźmina Janusza Podlewskiego wymierzono ogrody i wielkość działek ustalono na 500m2. Na każdej działce posadzono po dwa krzaki agrestu i porzeczek oraz dwa drzewka owocowe. Zalecono również, aby oprócz ziemniaków sadził warzywa i kwiaty.

W 1939 r. Prezesem Ogrodów Działkowych był Jan Kobusiński, sekretarz Rady Miejskiej
w Koźminie w l. 1936-1939 r. W czasie okupacji użytkownikami działek byli Polacy. Niemcy często kontrolowali działki.

Po okupacji rozpoczął się nowy etap w działalności ogrodu. Na posiedzeniu zarządu miasta w dniu 29 maja 1946 r. ustalono czynsz dzierżawny od działek w wysokości 1/5 funta żyta od m2 wg ceny hurtowej na giełdzie poznańskiej. Ogród był w strukturze Okręgowego Związku Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych woj. poznańskiego i nosił nazwę: Towarzystwo Ogrodów Działkowych w Koźminie. Pierwszym Prezesem w l. 1945-1958 był Antczak Walerian, pierwszym skarbnikiem w latach 1945-1950 był Krawiec Jan – inkasent z Gazowni. W okresie tym porządkowano ewidencję, postawiono stróżówkę , postawiono murowany WC, sadzono drzewka owocowe na każdej działce, czyniono starania o przydział gruntu na powiększenie ogrodu. Ważnym wydarzeniem w życiu Ogrodu była data września 1958 r. – otrzymuje imię „Powstańców Wielkopolskich”.

W latach 1958-1964 Prezesem był Jan Bodył. Okres tej kadencji wpłynął bez inwestycji. Organizowano coroczne wystawy plonów. Kolejną kadencję w l. 1964-70 Prezesem był Czesław Rzepczyński. W okresie tym przerobiono stróżówkę na biuro, obok którego postawiono magazyn. Wybudowano 4 studnie i WC. W ogródku jordanowskim urządzono piaskownicę i huśtawki. Wykonano spis zagospodarowania działek i powiększono ogród o 15 działek przy ul. Łącznej. W 1967 r. ogród odwiedzili goście z NRD i Czechosłowacji.

Na lata 1970-1972 Prezesem został Franciszek Nowicki. Okres ten nie był łaskawy dla działkowców, źle wykonane opryski przez Stację Ochrony Roślin spowodowały straty w uprawach. Chorowały również ziemniaki i pomidory – zakazano ich upraw. Ogrodzono działki przy ul. Łącznej. Spaliła się altana Czesława Rzepczyńskiego, a w niej prawdopodobnie dokumenty Ogrodu z lat 1945-1963 r.

Kolejnym Prezesem w l. 1972-1980 był Jan Mandziej. W okresie tym rozpoczęto przydzielanie działek o powierzchni 250 m2, aby zmniejszyć ilość osób oczekujących na realizację wniosków. Doprowadzono prąd do biura. Nie udało się wybudować świetlicy mimo posiadania dokumentacji, materiałów budowlanych i wsparcia finansowego z Urzędu Miasta. Na terenie ogrodu przebywały kolonie z Gdańska.

W dniu 24 lutego 1980 r. Prezesem został wybrany Leon Ogrodowczyk. Funkcję pełnił przez 20 lat – do 27 kwietnia 2000 r. Był najbardziej rozpoznawalnym działaczem z naszego ogrodu na terenie Wielkopolski i w PZD w Warszawie. Członek Prezydium Zarządu Oddz. PZD w Kaliszu. Laureat Ogólnopolskiego Konkursu „Prezes Roku 1999”. Odznaczony Złotą Odznaką „Zasłużony działkowiec” i Złotą Honorową Odznaką „Za zasługi dla PZD”. Cieszył się dużym zaufaniem działkowców organizując imprezy okolicznościowe : „Dzień Dziecka”, „Dzień Działkowca”, wystawy plonów i jubileusze Ogrodu. Zmarł 21 lutego 2011 r. Okres prezesury Leona Ogrodowczyka, aktywność zarządu i działkowców zaowocowało wieloma inicjatywami i remontami, które wzbogaciły nasz ogród o urządzenia techniczne i poprawiły jego estetykę.

Okres ten zapamiętany zostanie również datą 9 czerwca 1995 r. Wtedy to ogród nawiedziła ulewa i gradobicie powodując niespotykane zniszczenia w uprawach i drzewostanie. Przekazano warzywa do koźmińskiego szpitala. Ostatnia informacja z kadencji Leona Ogrodowczyka ma charakter proceduralny. Na fali demokratycznych przemian po 1989 r. na terenie naszego Ogrodu powstała grupa inicjatywna, która 10 marca 1990 r. na walnym zebraniu podjęła uchwałę o odłączeniu się od wojewódzkiego Zarządu PZD w Kaliszu i Krajowej Rady PZD w Warszawie.

19 czerwca 1990 r. Odbyło się Nadzwyczajne Walne Zebranie informacyjne w sprawie odłączenia się od struktury wojewódzkiej i krajowej PZD. Prezes Leon Ogrodowczyk odczytał pisma z Kalisza i Warszawy. Pisma informują, że podjęta uchwała o odłączeniu się od struktur PZD jest nieprawomocna , gdyż jedynym dysponentem Ogrodów działkowych w Polsce jest Krajowa rada PZD. Poddano pod głosowanie wniosek o anulowanie uchwały z dnia 10 marca 1990 r. Nieznaczną ilością głosów anulowano uchwałę i Koźmiński ogród pozostał w strukturze PZD.

W kwietniu 2000 r. ze względów zdrowotnych z funkcji Prezesa zrezygnował Leon Ogrodowczyk. Po rezygnacji Leona Ogrodowczyka funkcję Prezesa objął Henryk Aleksandrowicz. Sprawował ją od kwietnia 2000 do marca 2009 r., kiedy to nagle zmarł. Dał się jednak poznać jako dobry organizator życia ogrodowego i inicjatyw wielu pomysłów, które na stałe zagościły podczas „Dnia Działkowca” i „Dnia Dziecka”. Spełniło się jego marzenie i w Koźminie odbyły się „Krajowe Dni Działkowca 2004” połączone z jubileuszem 180 – lecia naszego Ogrodu.

W 2009 roku Prezesem został wybrany Jerzy Marciniak. Funkcję tę pełnił do 2014 roku. Okres ten obfitował w wiele wydarzeń na forum krajowym Działkowcy protestowali w obronie uchwalonej ustawy o ROD, inicjatywie ustawodawczej do projektu nowej o ROD i ostatnio w obronie altan. Wspólnie z kronikarzem Stefanem Kaźmierczakiem opracował logo ogrodu. Posiada Złotą Odznakę „Zasłużony Działkowiec” i Złotą Honorową Odznakę „Za zasługi dla Polskiego Związku Działkowców”. W 2014 roku Koźmiński ROD pozostaje w Stowarzyszeniu Ogrodowym - Polski Związek Działkowców. Wybrano nowe władze ogrodu. Prezesem został Mirosław Witkowski. Ogród uczestniczył w wielu konkursach wojewódzkich i krajowych otrzymując pamiątkowe dyplomy, puchary i tablice. Dziś ROD gospodarzy na 15 ha, na których jest 348 działek, członków 488 osób. Działek wolnych 7, altan 344, studnie czerpalne 16. Wodę podłączono do 284 działek. Prąd doprowadzono do 122 działek i trwa dalsza elektryfikacja.

Aktualne władze ogrodu to: Mirosław Witkowski – prezes; Stanisław Wojciechowski – z-ca prezesa; Eudeniusz Kapała – z-ca prezesa; Sławomira Kałowa – sekretarz; Zofia Pierzchała – skarbnik; Andrzej Lewandowicz – członek; Marek Aleksandrowicz - członek.