Nasi Powstańcy: Franciszek Dzielicki

Franciszek Dzielicki urodził się w Romanowie 10 października 1900 r. jako syn Józefa i Marii z d. Stach. W latach 1907-1914 był uczniem Szkoły Podstawowej w Dzierżanowie, a od 1 marca 1915 r. do 9 czerwca 1918 r. pracował u Chełko-wskich w Lutogniewie i Starymgrodzie. 10 czerwca 1918 r. został powołany do 165 Pułku Piechoty w Qedlingburgu. W niemieckim wojsku służył do 15 grudnia 1918 r. Wyjechał później na urlop w rodzinne strony i tutaj zastał go wybuch Powstania Wielkopolskiego.

- Dzielicki Franciszek brał czynny udział w Powstaniu Wlkp. z bronią w ręku na odcinku bojowym Krotoszyn - Zduny w czasie od 1 stycznia 1919 r. do 1 kwietnia 1919 r. - możemy wyczytać we wniosku o odznaczenie go Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

Był organizatorem i aktywnym członkiem grupy „Romanów”, która połączyła się później z grupą „Kuklinów. Na froncie walczył od strony baszkowskiej. 4 kwietnia 1919 r. został żołnierzem 6 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Walczył on pod Międzychodem, uczestniczył w zajęciu Bydgoszczy, a później trafił na wschód, gdzie brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej w 1919 r. i wyprawie kijowskiej w 1920 r.

W tym czasie jego jednostka przekształciła się w 60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. W 1922 r. został plutonowym zawodowym i przeniesiono go do 86 Pułku Piechoty w Wilnie. Później wziął ślub z Agnieszką Panek z Lutogniewa (4 grudnia 1901 r. - 29 czerwca 1973 r.).

Następnie przeniesiono go na własną prośbę do 1 Batalionu Strzelców Legionowych do Modlina. To tam urodzili się jego synowie: Józef Idzi Dzie-licki (1927-2003) oraz Henryk Antoni Dzielicki (1929-1991). W sierpniu 1937 r. został mianowany na stopień starszego sierżanta. W 1937 r. kierował robotami fortyfikacyjnymi nr 13 w Kostopolu, a od maja 1938 r. zajmował się robotami fortyfikacyjnymi w Jastarni i na Helu. To tam zastał go wybuch II wojny światowej. Dowództwo nakazało załadowanie sprzętu i urządzeń na pociąg, który został w Gdyni zarekwirowany przez Niemców. Wówczas Franciszek Dzielicki doznał kontuzji głowy i trafił do niemieckiego obozu w Woldenburgu - Stalag IIC (jeniec nr 12357). Jednak z powodu kalectwa - niedosłuch lewego ucha - został 22 listopada 1940 r. zwolniony.

Ich mieszkanie w Modlinie zostało zbombardowane w roku 1939, więc zamieszkał on z rodziną w Warszawie. W gru-dniu 1940 r. został drogomistrzem w firmie J. A. Berensewicz.

- Budowa była prowadzona w Zakrzowie powiat Radom. Po ukończeniu budowy drogi przeniosłem się do dalszej pracy zarobkowej w majątku rolnym w Zakrzowie powiat Radom, gdzie współpracowałem z Grupą Oporu przeciw reżimowi hitlerowskiemu pod dowództwem Wacława Rzepniewskiego i w roku 1944 byłem aresztowany przez Gestapo Niemieckie jako podejrzany o udzielanie pomocy miejscowym partyzantom. Od 27.7.1945 r. do 30.6.1958 r. byłem pracownikiem umysłowym w Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Krotoszynie, gdzie włożyłem dużo pracy społecznej i dużo inicjatywy do rozbudowy osie-dla domków jednorodzinnych i innych. Po nabyciu praw emerytalnych w 1958 r. przeszedłem na rentę starczą - pisał w swym życiorysie w 1968 r. Franciszek Dzielicki.

Na emeryturze Franciszek Dzielicki był bardzo aktywny. Był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i jednocześnie przewodniczącym komisji rewizyjnym w kole krotoszyńskim, działkowcem i członkiem zarządu Polskich Ogródków Działkowych oraz członkiem samorządu gospodarczego Cechu Rzemiosł Różnych i członkiem Polskiego Czerwonego Krzyża w Krotoszynie.

W sierpniu 1960 r. otrzymał brązową odznakę zasłużonego działkowca, w 1968 r. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, w 1922 r. - Krzyż Walecznych, prawdopodobnie w 1928 r. - Medal za wojnę 1918-1921 i Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, a w czasie II Rzeczypospolitej - Odznakę Wojsk Wielkopolskich. Otrzymał on także Wielkopolski Krzyż Powstańczy w 1968 r. oraz Medal XXX-lecia PRL-u (prawdopodobnie w 1974 r.).

29 czerwca 1973 r. zmarła jego żona. Za życia doczekał się wnuków: Tomasza, Mariana, Krzysztofa oraz Michała i prawnuków: Adriana, Borysa, Sandry i Mateusza, a po jego śmierci na świat przyszli: Adam i Szymon.

Franciszek Dzielicki został 13 grudnia 1971 r. mianowany na stopień podporucznika. Zmarł on 18 marca 1990 r. i został pochowany na cmentarzu w Krotoszynie.

Już za tydzień kolejna historia w cyklu. Cześć i Chwała Bohaterowi!

*****